Pomorskie Obserwatorium Rynku Pracy w Gdańsku

Data aktualizacji: środa, 24 listopada 2021

Cudzoziemcy zatrudniani przez pomorskich pracodawców w I kwartale 2021 r.

Wraz z początkiem 2021 roku obserwujemy na regionalnym rynku pracy znaczny popyt na pracę cudzoziemców. W związku z tym prezentujemy szereg istotnych informacji i danych statystycznych dotyczących zatrudnienia obcokrajowców w województwie pomorskim w I kw. br.

Zatrudnienie cudzoziemców kołem ratunkowym dla przedsiębiorców w czasie pandemii

Mimo że już od ponad roku doświadczamy występujących okresowo turbulencji społeczno-gospodarczych wywołanych pandemią COVID-19, wiele przedsiębiorstw mierzy się z wizją, że taka rzeczywistość może pozostać z nami na dłużej. Zawodowy kontekst pandemii, obawy pracowników o swój stan zdrowia, zachorowalność i związana z tym absencja pracowników, niestabilna koniunktura w różnych branżach, wszystko to nie ułatwia aktualnie prowadzenia działalności gospodarczej, zwłaszcza w kontekście pojawiających się cyklicznie obostrzeń społecznych i ograniczeń gospodarczych.

W tej sytuacji pracodawcy szukają rozwiązań pojawiających się problemów kadrowych i chętniej decydują się na zatrudnianie cudzoziemców. Zatrudnienie obcokrajowców na podstawie oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy jest formą krótkoterminowego zatrudnienia pracowników. Przy niestabilnych warunkach prowadzenia działalności i fluktuacji kadr może stanowić dla pracodawców rozwiązanie, które zapewni utrzymanie optymalnego poziomu zatrudnienia i ciągłość w funkcjonowaniu podmiotów w kontekście potrzeb kadrowych.

Zainteresowanie zatrudnianiem cudzoziemców jest coraz większe

Początek 2021 roku przyniósł w województwie pomorskim znaczny wzrost zainteresowania pracodawców zatrudnianiem pracowników zza wschodniej granicy na podstawie oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcom. W porównaniu z rokiem ubiegłym zaobserwowano wyraźny wzrost liczby wpisanych do ewidencji oświadczeń dla cudzoziemców: w I kw. br. wpisano do rejestrów 41,2 tys. oświadczeń, a w tym samym okresie 2020 r. odnotowano ich 30,4 tys. (wzrost o 35,8% r/r). Wśród przyczyn wpływających na tak duże zainteresowanie zatrudnianiem cudzoziemców można wskazać: deficyty kadrowe spowodowane brakiem rodzimych kandydatów, absencje pracownicze z powodu choroby lub spraw rodzinnych oraz wpływ czynników krótkoterminowych związanych ze wzrostem liczby ofert pracy o charakterze sezonowym – zapotrzebowanie na pracowników niewykwalifikowanych, do wykonywania prac prostych.

Na rynku pracy, po przejściu dwóch fal pandemii i w trakcie trwania trzeciej, obserwujemy stopniowy wzrost zainteresowania powierzaniem pracy obcokrajowcom. Począwszy od stycznia br. odnotowywano w kolejnych miesiącach wzrost liczby cudzoziemców zatrudnianych przez pracodawców z województwa pomorskiego. W styczniu wpisano do ewidencji 11,8 tys. oświadczeń, a w lutym zarejestrowano kolejne 13,9 tys. W ostatnim miesiącu I kw. tego roku zanotowano aż 15,5 tys. oświadczeń i należy podkreślić, że jest to wartość, której w ewidencji oświadczeń nigdy wcześniej nie odnotowano.

Rys. 1. Liczba oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcom

Transkrypcja danych do Rys. 1. Liczba oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcom (PDF; 433 KB)

Wraz ze wzrostem popytu na pracę obcokrajowców zauważalny był również wzrost udziału kobiet zatrudnianych na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. W każdym kolejnym miesiącu I kwartału br. udział kobiet w ogólnej liczbie cudzoziemców zatrudnionych na podstawie oświadczenia wynosił około 1/3. Warto podkreślić, że z miesiąca na miesiąc udział kobiet miał tendencję wzrostową, co znajduje również potwierdzenie w analogicznych miesiącach roku ubiegłego (także w marcu 2020 r., mimo spadku liczby oświadczeń udział kobiet utrzymał się na poziomie około 1/3 ogółu oświadczeń).

Z danych statystycznych wynika, że największy popyt na pracę cudzoziemców wystąpił w Trójmieście i jego najbliższych okolicach. W Gdańsku oraz w powiecie gdańskim odnotowano łącznie ponad połowę wszystkich oświadczeń (22,7 tys.) zarejestrowanych w I kw. 2021 r. w całym regionie. Zdecydowanie mniejszy popyt na pracę obcokrajowców odnotowano w Gdyni i Sopocie – 5,6 tys. oświadczeń, czyli 13,7% wszystkich oświadczeń zarejestrowanych w województwie pomorskim. Najmniejsze zainteresowanie zatrudnianiem obcokrajowców wykazali w I kw. 2021 r. pracodawcy z powiatów usytuowanych na wschodniej granicy województwa, tj. powiatu malborskiego (82 oświadczenia) i kwidzyńskiego (145 oświadczeń).

Rys. 2. Oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcom wpisane do ewidencji oświadczeń przez powiatowe urzędy pracy w I kw. 2021 r.

Transkrypcja danych do Rys. 2. Oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcom wpisane do ewidencji oświadczeń przez powiatowe urzędy pracy w I kw. 2021 r. (PDF; 437 KB)

Najczęściej zatrudniani są obywatele Ukrainy

Jeśli chodzi o narodowość zatrudnianych cudzoziemców, to podobnie jak w I kw. 2020 r., pomorscy pracodawcy najczęściej braki kadrowe niwelowali, zatrudniając obywateli Ukrainy. Według danych statystycznych w I kw. 2021 r. przedstawiciele tej narodowości stanowili aż 81% (33,4 tys. osób) wszystkich cudzoziemców wpisanych do ewidencji oświadczeń. W porównaniu z analogicznym okresem 2020 r. udział obywateli Ukrainy w ogólnej liczbie zatrudnianych cudzoziemców spadł o 5 pkt. proc. (spadek o 7,2 tys. osób). Zdecydowanie mniej liczne grupy stanowili obywatele innych krajów:

Mołdawii – 3,5 tys. oświadczeń w I kw. 2021 r., co stanowiło 8% wszystkich oświadczeń (w stosunku do I kw. 2020 r. odnotowano wzrost o 2,4 tys., tj. o 244%);
Białorusi – 1,9 tys. oświadczeń w I kw. 2021 r., co stanowiło 5% wszystkich oświadczeń (spadek o 105 oświadczeń, tj. o 6%);
Gruzji – 1,6 tys. oświadczeń, udział wyniósł 4% (wzrost o 0,6 tys., tj. o 62%);
Armenii oraz Rosji – łącznie 1,0 tys., tj. 2% (wzrost o 0,5 tys., tj. o 100%).

Rys. 3. Struktura oświadczeń według kraju pochodzenia cudzoziemców

Transkrypcja danych do Rys. 3. Struktura oświadczeń według kraju pochodzenia cudzoziemców (PDF; 423 KB)

W trakcie trzeciej fali pandemii cudzoziemcy licznie podejmowali zatrudnienie w zawodach związanych z transportem i gospodarką magazynową. Najwięcej, bo 14,5 tys. cudzoziemców znalazło zatrudnienie w sekcji przetwórstwo przemysłowe (ponad 1/3 ogółu zatrudnionych cudzoziemców). Ponadto, co czwarty cudzoziemiec (9,1 tys. osób) zatrudnienie znalazł w budownictwie oraz w działalności w zakresie usług administrowania i działalności wspierającej (głównie działalność agencji zatrudnienia - 8,1 tys. osób). Natomiast co ósmy cudzoziemiec (5,0 tys. osób) pracował w transporcie i gospodarce magazynowej, a kolejne 3% cudzoziemców podjęło zatrudnienie w działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi.

Rys. 4. Struktura oświadczeń według sekcji PKD

Transkrypcja danych do Rys. 4. Struktura oświadczeń według sekcji PKD (PDF; 435 KB)

W porównaniu do I kw. 2020 r. największy przyrost liczby zatrudnionych cudzoziemców wystąpił w transporcie i gospodarce magazynowej (wrost o 178%, tj. o 3,2 tys. oświadczeń), w przetwórstwie przemysłowym (wzrost o 42%, tj. o 4,3 tys. oświadczeń) oraz w budownictwie (wzorst o 36%, tj. o 2,4 tys. oświadczeń). Spadek liczby zatrudnionych cudzoziemców odnotowano w działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (spadek o 4%, tj. o 55 oświadczeń).

Struktura zatrudnienia cudzoziemców według grup zawodów prawie bez zmian

Największe zainteresowanie zatrudnianiem cudzoziemców wykazywali pracodawcy poszukujący osób na stanowiska takie jak: pracownicy przy pracach prostych oraz robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy. W I kw. 2021 r. łącznie stanowili 83% (tj. 34,1 tys.) wszystkich oświadczeń. Najliczniej (54% ogółu, tj.22,1 tys. oświadczeń) cudzoziemcy podejmowali zatrudnienie przy pracach prostych (dla porównania w I kw. 2020 r. ich odsetek wyniósł 55%, tj.16,7 tys. oświadczeń). Nieco mniejszym zainteresowaniem cieszyło się zatrudnianie cudzoziemców na stanowiskach robotników przemysłowych i rzemieślników, gdzie ich udział wyniósł 29% (tj. 12,0 tys.). Dla porównania: w I kw. 2020 r. odnotowano 30% takich oświadczeń, tj. 9,1 tys. Niewielu pracodawców zatrudniło cudzoziemców w zawodach takich jak: operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń (9%, tj. 3,7 tys.) oraz pracownicy biurowi (3%, tj. 1,4 tys.). Dla porównania w analogicznym okresie roku ubiegłego dla operatorów i monterów maszyn i urządzeń wystawiono 7% oświadczeń, tj. 2,2 tys., a dla pracowników biurowych 2%, tj. 0,6 tys.

Struktura cudzoziemców zatrudnianych według grup zawodów w I kw. 2021 r. jest bardzo podobna do struktury obserwowanej w analogicznym okresie roku ubiegłego. Niewielki wzrost udziału oświadczeń odnotowano wśród operatorów i monterów maszyn i urządzeń (o 2 pkt. proc.), a także wśród pracowników biurowych (o 1 pkt. proc.). Spadek udziału wystąpił wśród pracowników przy pracach prostych oraz robotników przemysłowych i rzemieślników. Niemniej jednak w każdej grupie zawodów odnotowano większą liczbę wpisanych do ewidencji oświadczeń, niż w I kw. 2020 r. Największą zmianę liczby oświadczeń odnotowano w przypadku pracowników biurowych (wzrost o 140%, tj. o 0,8 tys.). Nieco mniejszy wzrost odnotowano wśród oświadczeń wystawionych dla operatorów i monterów maszyn i urządzeń (o 65%, tj. o 1,5 tys.), pracowników przy pracach prostych (o 32%, tj. o 5,4 tys.) oraz robotników przemysłowych i rzemieślników (o 31%, tj. o 2,8 tys.).

Rys. 5. Struktura oświadczeń według wielkich grup zawodów