W celu zaspokojenia rosnących potrzeb informacyjnych z zakresu rynku pracy Główny Urząd Statystyczny prowadzi prace badawcze statystyk eksperymentalnych, które wykraczają poza standardową praktykę działań wykorzystywanych w opracowaniach metodologicznych. Wyniki tych badań nadal znajdują się w fazie rozwoju, zostały opracowane w nowatorski sposób z zastosowaniem eksperymentalnych metod.

W ramach prac eksperymentalnych została przeprowadzona m.in. analiza osób wykonujących pracę na podstawie umów zlecenia oraz umów o pokrewnym charakterze (umowy agencyjne, umowy o świadczenie usług, umowy uaktywniające, akty powołania,  umowy z członkami rad nadzorczych). Zbiorowość zleceniobiorców można scharakteryzować w różnych układach - wg płci i wieku, wg sekcji PKD, a także w ujęciu terytorialnym – wg miejsca zamieszkania.

 

Źródłem danych eksperymentalnych były rejestry administracyjne. Analiza nie obejmowała  osób wykonujących umowy o dzieło ani osób wykonujących umowy o pomocy przy zbiorach (pomocników rolnika).

Warto podkreślić, że dotychczas uwzględniana w ramach analizy populacja, to pracujący w oparciu o umowy zlecenia i pokrewne. Jednakże trwają prace zmierzające do określenia pełnej populacji osób pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym uwzględniające m.in. umowy o dzieło.

 

Populacja osób pracujących na podstawie umów zlecenia i pokrewnych

Wg stanu na 30 czerwca 2023 r. pracę na podstawie umów zlecenia i pokrewnych wykonywało w Polsce 2332,5 tys. osób, z tego 51,8% stanowiły kobiety (w Pomorskiem 50,5%). Mediana wieku zleceniobiorców wyniosła 43 lata (dla kobiet – 44 lata, dla mężczyzn – 42 lata).

Wykres 1. Wykonujący pracę na podstawie umów zlecenia i pokrewnych według miejsca zamieszkania i płci. Stan na 30 czerwca 2023 r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Transkrypcja danych do Wykres 1. Wykonujący pracę na podstawie umów zlecenia i pokrewnych według miejsca zamieszkania i płci. (PDF, 145KB)

Na koniec czerwca 2023 r. najwięcej osób wykonujących pracę ogółem na podstawie umów cywilnoprawnych i o charakterze pokrewnym zamieszkiwało region warszawski stołeczny (287,5 tys. osób) i śląski (278,3 tys. Osób). Natomiast najmniej zleceniobiorców było w regionie opolskim (52,4 tys. osób) i świętokrzyskim (55,7 tys. osób).

Dodatkowo, 25,9 tys. zleceniobiorców mieszkało za granicą, wśród nich kobiety stanowiły niespełna 40%.

Z umów zlecenia i pokrewnych korzystano głównie w działalności w zakresie usług administrowania i działalności wspierającej (18,4% ogółu), która obejmuje m.in. działalność agencji zatrudnienia świadczących usługi pośrednictwa pracy. Istotny odsetek umów należał też do opieki zdrowotnej i pomocy społecznej (11,6%). Była to zarazem sekcja PKD, w której udział kobiet był najwyższy i wyniósł 83,2%. Natomiast najwyższy udział mężczyzn odnotowano w sekcjach budownictwo (84,6%) oraz transport i gospodarka magazynowa (80,3%).

Warto zaznaczyć, że 9 na 10 osób pracujących w oparciu o tego typu umowy było związanych z sektorem prywatnym.

 

Praca na podstawie umów cywilnoprawnych i pokrewnych jako praca główna

Z populacji osób wykonujących pracę w oparciu o umowy zlecenia i pokrewne można wyodrębnić dwie grupy. Pierwszą, stanowią osoby będące równocześnie pracującymi w gospodarce narodowej - w ostatnim dniu czerwca 2023 r. ich liczba wyniosła 1008,8 tys. Druga, to niebędący pracującymi w gospodarce narodowej, co oznacza, że dla nich praca wykonywana w oparciu o umowy zlecenia i pokrewne była pracą główną - 1323,7 tys. osób.

Mapa 1. Udział wykonujących pracę na podstawie umów zlecenia i pokrewnych, dla których ten typ umowy jest główną formą zatrudnienia w ogóle zleceniobiorców. Stan na 30 czerwca 2023 r.

Źródło: opracowanie własne WUP w Gdańsku na podstawie danych GUS.

Transkrypcja danych do Mapa 1. Udział wykonujących pracę na podstawie umó zlecenia i pokrewnych, dla których ten typ umowy jest główną formą w ogóle zleceniobiorców (PDF, 117KB)

Województwo zachodniopomorskie (64,6%), lubuskie (62,5%) i dolnośląskie (61,8%) charakteryzowały się najwyższym odsetkiem osób, dla których forma umowy zlecenia i umów pokrewnych była główną formą zatrudnienia. Najniższy poziom wskaźnika wystąpił natomiast w województwach podkarpackim (45,8%), lubelskim (47,9%) i świętokrzyskim (48,9%).

Jeśli chodzi o województwo pomorskie, to z wartością udziału na poziomie 61,3% zajęło ono 4. miejsce w kraju. W naszym regionie 169,1 tys. osób wykonywało pracę na podstawie umów zlecenia i pokrewnych, a dla 103,7 tys. mieszkańców pomorskiego ten typ umowy był pracą główną. Uwzględniając medianę wieku zleceniobiorców, warto podkreślić, że wartość wskaźnika dla mieszkańców naszego regionu była nieco niższa (42 lata) niż mediana wieku pracujących w oparciu o umowy zlecenia i umowy pokrewne w kraju (43 lata).

Po więcej informacji zapraszamy na stronę: https://stat.gov.pl/statystyki-eksperymentalne/kapital-ludzki/ .

Opracowanie: Wydział Współpracy i Analiz, Zespół Pomorskiego Obserwatorium Rynku Pracy, Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku.