Nieustanne zmiany w gospodarce skutkują zróżnicowaniem potrzeb zawodowych. Kwalifikacje i wiedza, uzyskane w trakcie kształcenia szkolnego, nie są wystarczające do konkurowania na współczesnych rynkach.
Dynamiczny rozwój technologiczny gospodarki powoduje, iż od zasobów pracy wymaga się coraz większej elastyczności kwalifikacji. Ponadto, nieustanne zmiany w gospodarce skutkują zróżnicowaniem potrzeb zawodowych. Wydaje się, że obecnie system edukacji w Polsce jest mało wrażliwy na zmiany zachodzące w otoczeniu społeczno – gospodarczym. Kwalifikacje i wiedza, uzyskane w trakcie kształcenia szkolnego i przygotowującego do podjęcia pracy, nie są wystarczające do konkurowania na współczesnych rynkach. Dlatego też, niezbędne jest uzupełnianie tradycyjnej edukacji o elementy kształcenia i dokształcania ustawicznego.
Uczyć się, by pozostać na rynku pracy
Uczenie się powinno mieć charakter ciągły, jako część aktywności zawodowej człowieka. Poziom wykształcenia i gotowość do dalszego kształcenia się oraz rozwijania swoich umiejętności czy też zdobywania nowych kompetencji, mają istotny wpływ na pozycję zawodową jednostki, jej poziom dochodów oraz zmniejszenie prawdopodobieństwa wykluczenia społecznego. Ponadto, starzejące się społeczeństwo w sytuacji niżu demograficznego, potrzebuje przede wszystkim stałego podnoszenia kwalifikacji. Można zaobserwować rozbieżność pomiędzy poziomem wykształcenia i umiejętnościami wśród młodszych i starszych osób dorosłych, co stanowi jedną z przyczyn ograniczenia możliwości pozostania starszych pracowników na rynku pracy.
Dane dotyczące uczestnictwa osób dorosłych (w wieku 25 - 64 lata) w dokształcaniu wskazują, że Polska na tle innych krajów Unii Europejskiej (UE) ma jeden z najniższych wskaźników kształcenia ustawicznego. W 2015 r. udział Polaków w kształceniu ustawicznym wyniósł 3,5%, podczas, gdy średnia UE kształtowała się na poziomie 10,7%, a najwyższy wskaźnik odnotowano w Danii – 31,3% i Szwecji – 29,4%. Jednakże, biorąc pod uwagę województwa w Polsce, to w Pomorskiem od wielu lat poziom uczestnictwa w kształceniu ustawicznym kształtuje się na drugim miejscu, po województwie mazowieckim.
Mapa 1. Udział osób w wieku 25-64 lata w kształceniu ustawicznym w Polsce według województw w 2015 r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Eurostatu.
Transkrypcja danych do mapy 1: Udział osób w wieku 25-64 lata w kształceniu ustawicznym w Polsce według województw w 2015 r. (PDF; 550 KB)
W celu zapobiegania utracie zatrudnienia osób pracujących z powodu nieadekwatnych kompetencji w stosunku do wymagań zmieniającej się gospodarki oraz dezaktualizacji wiedzy i umiejętności wobec wyzwań nowych technologii grożącym bezrobociem, utworzony został Krajowy Fundusz Szkoleniowy (KFS). Jest to jeden z instrumentów publicznych służb zatrudnienia, którego środki przeznaczone są na dofinansowanie kształcenia ustawicznego pracowników i pracodawców. KFS jest rozwiązaniem systemowym, adresowanym do pracodawców, wspomagającym przekwalifikowanie lub aktualizację wiedzy i umiejętności osób pracujących. Dysponentami środków KFS są powiatowe urzędy pracy.
Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku aktualnie realizuje badanie ewaluacyjne pod tytułem „Ocena wsparcia działań na rzecz kształcenia ustawicznego pracowników i pracodawców finansowanych ze środków Krajowego Funduszu Szkoleniowego w latach 2014-2015 w województwie pomorskim”. Wyniki tego badania powinny pozwolić na uzyskanie informacji, jaki wpływ na sytuację zawodową osób objętych wsparciem w województwie pomorskim, tj. pracowników i pracodawców w wieku co najmniej 45 lat, miało wsparcie finansowane ze środków KFS oraz jak funkcjonują podmioty, które korzystały z przyznanego wsparcia. Ponadto, spodziewanym efektem powyższego badania ma być ocena systemu wdrażania KFS w kontekście potrzeb rynku pracy województwa pomorskiego, w tym jaki był wpływ tej interwencji na realizację celów polityki rynku pracy na poziomie lokalnym i regionalnym.