Pierwsze miesiące bieżącego roku zapowiadały, że dobrą kondycję pomorskiego rynku pracy z rekordowo niską stopą bezrobocia 4,4 proc., jakie miało miejsce w okresie od czerwca do listopada zeszłego roku, uda się utrzymać również i teraz. Niestety, koniec pierwszego kwartału i skutki pandemii COVID-19 przyniosły nieoczekiwany zwrot w tym aspekcie. Dość dynamicznie zmieniający się ostatnio rynek pracy został poddany jeszcze większym transformacjom. Tempo zachodzących zmian w gospodarce i trudny do przewidzenia ich dalszy kierunek bardzo wzmocniły niepewność wszystkich uczestników rynku pracy – zarówno pracodawców, ich pracowników, jak i osób z różnych przyczyn pozostających poza rynkiem pracy.
W regionie w dalszym ciągu pozytywnie
Niemniej jednak Pomorskie, pomimo wielu niekorzystnych zjawisk rozgrywających się na arenie gospodarczej, obecnie jest jednym ze stabilniejszych regionów w kraju. M.in. ma to odzwierciedlenie w zwiększającej się wciąż w 2020 roku liczbie zarejestrowanych podmiotów gospodarczych – we wrześniu było ich już 315,8 tys., tj. o 9,9 tys. (3,2 proc.) więcej niż w tym samym miesiącu zeszłego roku. I chociaż aktualnie sytuacja przedsiębiorców jest zdecydowanie trudniejsza niż rok wcześniej, nadal widoczna jest tendencja wzrostowa w zakresie powstawania przedsiębiorstw. Pomimo że firmy zmuszone były ograniczyć bądź całkowicie wstrzymać prowadzone rekrutacje pracowników, już we wrześniu br. liczba zgłoszonych ofert pracy w pomorskich urzędach była wyższa o 7,2 proc. niż w analogicznym miesiącu roku ubiegłego (w poprzednich miesiącach odnotowano w tym obszarze spadek ok. 20 proc., a w szczycie pandemii aż 50 proc.). Niestety, w dalszym ciągu nie został rozwiązany problem związany z obsadzaniem wolnych etatów – w Pomorskiem tzw. luka kompetencyjna widoczna jest szczególnie w takich branżach jak informatyka, transport i logistyka, budownictwo, gospodarka morska czy opieka zdrowotna i nad osobami starszymi. Siłą rzeczy pandemia w sposób znaczący ograniczyła aktywność zawodową Pomorzan, zresztą w całym kraju zjawisko to dało o sobie znać bardzo wyraźnie. I chociaż wraz z końcem I kwartału tego roku widoczny był jej spadek, to II kwartał tego roku ze wskaźnikiem na poziomie 57,9 proc. (w 2019 r. w adekwatnym okresie – 59,0 proc., Polska w 2019 r. – 56,2 proc., a w 2020 r. – 55,5 proc.) zapewnił nam drugie miejsce zaraz po województwie mazowieckim wśród pozostałych województw w kraju.
Niestety, trudno jest przewidzieć, jakie skutki będzie miała obecna fala pandemii i wprowadzane sukcesywnie przez rząd obostrzenia. Pozostaje dużym znakiem zapytania, jakie będą tego konsekwencje i oddziaływania na sytuację społeczno-gospodarczą Pomorza. Można przypuszczać, że spotęguje to jeszcze większy kryzys niż ten z pierwszej połowy bieżącego roku – być może teraz sektorowy. Kluczowe w tym względzie będą zapewne propozycje nowych programów pomocowych wspierających niestabilną sytuację finansową przedsiębiorstw.
Słów kilka o badaniu WUP w Gdańsku
Dlatego warto już w tym momencie zastanowić się, jaki kierunek i zakres powinno przyjąć bieżące wsparcie pomorskich firm, aby utrzymały one dotychczasowe miejsca pracy, ale także – jak zaplanować wsparcie dla osób, posiadających kompetencje nieadekwatne do wymagań dynamicznie zmieniającej się gospodarki, tak aby zminimalizować utratę przez nie zatrudnienia lub umożliwić powrót na rynek pracy.
Na te pytania, ale nie tylko, będziemy starali się odpowiedzieć w badaniu pn. „Aktualne i prognozowane zapotrzebowanie na pracowników oraz perspektywy rozwoju pracy zdalnej na pomorskim rynku pracy z uwzględnieniem wpływu pandemii wirusa SARS-CoV-2”, które obecnie w imieniu Samorządu Województwa Pomorskiego prowadzi Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku.
W ramach badania poruszana jest również ważna na dzisiaj kwestia pracy zdalnej. Rzeczywistość wymusiła w bardzo krótkim okresie czasu konieczność zaadaptowania się do wykonywania pracy w nowych warunkach. Zdalny jej charakter okazał się w niektórych branżach jedyną formą podtrzymania funkcjonowania organizacji. Wiele firm takie zmiany wprowadzało z marszu, bez uprzedniego przygotowania czy planowania w tym aspekcie. Pomimo tego otworzyło to jednak nową przestrzeń do pracy, zdobywania wiedzy i komunikacji zespołowej. Po okresie szybkiego i gwałtownego dopasowywania się do nowych uwarunkowań na tej płaszczyźnie, nadszedł czas usystematyzowania pozyskanych doświadczeń, ponieważ nie wszystkie zmiany, jakie zaszły w sferze zawodowej w okresie pandemii, mają charakter przejściowy. Warto zatem wyciągnąć wnioski i zastanowić się nad wypracowaniem właściwych rozwiązań także i w tym względzie, a w konsekwencji pomyśleć o ich wdrożeniu na szerszą skalę. Początek pandemii pokazał również, że właśnie wchodzimy w nowy okres związany z zapotrzebowaniem na określone kompetencje, które jeszcze mocniej niż dotychczas definiują rynek pracy jako płaszczyznę powiązaną z edukacją i kształceniem ustawicznym. A dynamicznie zmieniający się pomorski rynek pracy wymaga przecież od pracowników posiadania adekwatnych do potrzeb pracodawców i zgodnych z posiadanymi predyspozycjami kwalifikacji.
Stąd też wyniki badania mają na celu wskazanie możliwości utrzymania pracy zdalnej w dłuższej perspektywie, a także próbę odpowiedzi na pytanie, jakiego wsparcia potrzebują w tym zakresie zarówno pomorscy pracownicy, jak i pracodawcy.
Badanie przeprowadzane jest w formie wywiadów telefonicznych, jednocześnie w ramach pogłębionych wywiadów grupowych z przedstawicielami pracodawców prowadzących działalność na terenie województwa pomorskiego i pracownikami pomorskich firm.
O jego wynikach będziemy Państwa informować na początku przyszłego roku. Raport zostanie opublikowany na naszym portalu https://porp.pl/.
Gorąco zachęcamy do śledzenia strony Pomorskiego Obserwatorium Rynku Pracy, która na bieżąco informuje o aktualnej sytuacji, trendach i zjawiskach zachodzących na pomorskim rynku pracy, pełniąc w ten sposób inspiracyjną rolę w podejmowaniu działań na rzecz wzmocnienia i rozwoju pomorskiego rynku pracy.
Oprac.: Barbara Zabłocka – Zespół redakcyjny PORP, Wydział Pomorskiego Obserwatorium Rynku Pracy, WUP Gdańsk