Przypadający w grudniu okres przedświąteczny części przedsiębiorców pozwala uzyskać większość rocznego przychodu. To także czas, kiedy rośnie zatrudnienie krótkookresowe, m.in. przy zwiększonej produkcji, a w szczególności w branży sprzedażowej, co wynika ze zwiększonego zapotrzebowania na pracowników wspierających podstawową kadrę sprzedawców (np. promotorów/promotorek marki czy hostów/hostess) w okresie wzmożonej aktywności klientów. W tym roku przyrost tego typu zatrudnienia był znacząco niższy, a przyczyną były nie tylko obostrzenia wynikające z pandemii COVID-19, ale także dość późna decyzja rządu o wznowieniu działalności m.in. galerii handlowych, co w efekcie uniemożliwiło przedsiębiorcom pełne przygotowanie się do okresu świątecznego. Pomiędzy wzmożonymi obostrzeniami w listopadzie, a wprowadzeniem od 28 grudnia narodowej kwarantanny, pracodawcy i pracownicy kolejny już raz w roku 2020 znaleźli się w niestandardowej sytuacji. Jak w tej rzeczywistości radzili sobie na rynku pracy? O tym mowa w artykule.

 

Kolejny lockdown uderzył w te same branże, co poprzedni

Zakres listopadowych restrykcji był mniejszy niż wiosną, co teoretycznie powinno było przełożyć się na relatywnie lepszą sytuację i nastroje przedsiębiorców w grudniu ub. r. Prognozy te potwierdziły się tylko częściowo. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w większości(4 z 7) sekcji działalności gospodarczej wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury wzrósł w grudniu 2020 r., w porównaniu z listopadem. Pozostałe 3 sekcje (budownictwo, handel hurtowy, informacja i komunikacja) oceniły klimat gorzej niż przed miesiącem.

Branże, które zostały ponownie objęte restrykcjami, poszukiwały innych rozwiązań i zamiast zawieszenia działalności gospodarczej, przystosowały się do działania w nowych warunkach. Takim przykładem są kawiarnie i małe lokale gastronomiczne, które uruchamiały tzw. ofertę na wynos. To, pozwoliło im przetrwać okres zaostrzonych ograniczeń, ale również przyczyniło się do utrzymania, a nawet rozszerzenia oferty w końcu roku.

-Pozytywnym aspektem w obecnej sytuacji jest to, że przedsiębiorcy poszukują rozwiązań, zamiast składać broń i zamykać działalność. Umiejętność radzenia sobie w trudnych warunkach i bieżącego reagowania na sytuację jest kluczowa w czasach pandemii, ale będzie przydatna również w przyszłości – mówi Katarzyna Żmudzińska, wicedyrektor ds. Rynku Pracy WUP w Gdańsku. Pandemia jest nieprzewidywalna, a do tego czujemy, że znajdujemy się w obliczu nadchodzących przemian społeczno-gospodarczych, które mogą mocno wpłynąć na dotychczasowe systemy i modele, w tym dotyczące rynku pracy i zatrudnienia. Dlatego też wszelkie umiejętności związane ze sprawnym adaptowaniem się do zachodzących zmian bez wątpienia będą cenne w najbliższych miesiącach i latach – dodaje.

Listopad zakończyliśmy tylko z niewielkim spadkiem zatrudnienia, jednak mając na względzie dotychczasowe doświadczenia, powinniśmy pamiętać, że rezultaty wprowadzanych ograniczeń nie są od razu dostrzegalne na rynku pracy. Pozytywnie na klimat na rynku pracy, z pewnością wpłynęła informacja o rozpoczęciu szczepień przeciw koronawirusowi. Pracodawcom i pracownikom dała ona nadzieję na powrót do sytuacji, w której procesy gospodarcze, w tym rynek pracy, nie będą uzależnione od rozwiązań dotyczących reżimu sanitarnego.

 

W grudniu wskaźniki znów w górę

Po listopadowym zamknięciu spodziewano się, że sytuacja na rynku pracy w grudniu pogorszy się. Urzędy pracy województwa pomorskiego dysponowały w grudniu 2020 r. niespełna 5,5 tys. ofertami pracy. W porównaniu z listopadem ub. r. liczba ta wzrosła o 433, a w porównaniu do grudnia 2019 r. była o 313 ofert mniejsza. Według danych szacunkowych za grudzień, liczba osób bezrobotnych w naszym regionie wzrosła do 56,3 tys., a stopa bezrobocia osiągnęła wartość 5,9%. W powiatowych urzędach pracy zarejestrowało się 5,7 tys. osób bezrobotnych – tj. o 519 mniej niż w listopadzie. Ponadto urzędy w grudniu 2020 r. wyłączyły z rejestrów 4,6 tys. osób, a więc o niemal 900 mniej niż w listopadzie tego samego roku.

Wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności GUS pokazują, że w III kwartale 2020 r. w porównaniu z II kwartałem tego roku wskaźnik zatrudnienia, zarówno w województwie, jak i kraju wzrósł. W Pomorskiem w II kwartale wyniósł 55,9%, a w III – 56,5%, zaś w kraju odpowiednio 53,8% oraz 55,0%. Niestety wzrost ten nie przekłada się na liczbę osób ubezpieczonych w ZUS, która od początku 2020 roku systematycznie spada.

-Wzrost liczby pracujących i jednoczesny spadek liczby osób opłacających składki na ubezpieczenie zdrowotne może świadczyć o pogłębianiu się negatywnych zjawisk na rynku pracy – na przykład o przechodzeniu osób dotychczas pracujących do tzw. szarej strefy. To rozwiązanie z pozoru może wydawać się atrakcyjne dla pracodawców i pracowników, niemniej w efekcie generuje duże problemy o charakterze zarówno ekonomicznym, jak i społecznym np. związane z korzystaniem ze wsparcia antykryzysowego na rzecz ochrony miejsc pracy – podkreśla dyrektor Żmudzińska.

 

Początek roku może być dla przedsiębiorców kolejnym trudnym okresem

Niestety styczeń dla przedsiębiorców również zapowiada się mało optymistycznie. Obowiązująca do 17 stycznia 2021 r. kwarantanna narodowa obejmująca m.in. ograniczenie działalności galerii handlowych, zamknięcie siłowni i klubów fitness, hoteli czy lokali świadczących usługi gastronomiczne to tylko jedno z utrudnień. Poważnym problemem dla pomorskich przedsiębiorców, szczególnie działających w branżach: rekreacyjnej, noclegowej czy gastronomicznej, jest jednolity dla całego kraju termin obowiązywania szkolnych ferii zimowych i zakaz organizacji wyjazdów w tym czasie. Większość z nich straci źródło całorocznego utrzymania i w najlepszym przypadku będzie redukować zatrudnienie, a w najgorszym – zakończy prowadzenie działalności.

W obliczu kolejnych pandemicznych wstrząsów gospodarczych, wyzwaniem może okazać się także podniesienie płacy minimalnej, która od stycznia 2020 r. wyniesie 2 800zł miesięcznie i 18,30zł za godzinę. Niewykluczone, że zmiana ta również przyczyni się do redukcji zatrudnienia w przedsiębiorstwach ze względu na ograniczone przychody i rosnące koszty.

Eksperci są jednak optymistami i zapowiadają, że 2021 rok przyniesie odbicie gospodarki niezależnie od sytuacji epidemicznej w kraju i na świecie. Argumentują to rozwijającą się, w odpowiedzi na obecny kryzys, umiejętnością adaptacji firm do innych niż dotychczas warunków społeczno gospodarczych. W efekcie może to wygenerować nowe szanse rozwojowe i doprowadzić do polepszenia sytuacji na pomorskim rynku pracy.

Tego właśnie w Nowym 2021 roku Wszystkim Mieszkankom i Mieszkańcom Pomorza życzy Zespół Pomorskiego Obserwatorium Rynku Pracy.

 

Zapraszamy do zapoznania się z Danymi szacunkowymi o rynku pracy w województwie pomorskim, grudzień 2020 r.(PDF, 899 KB) oraz Informacją miesięczna o rynku pracy w województwie pomorskim, listopad 2020 r. (PDF, 2,57MB).

 

Oprac.: Mateusz Rutkowski, Pomorskie Obserwatorium Rynku Pracy, WUP Gdańsk