28 sierpnia obchodzimy Święto Lotnictwa Polskiego – wspólne dla lotnictwa cywilnego i wojskowego.

Zostało ono ustanowione na pamiątkę zwycięstwa naszych pilotów - Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury - w Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challenge 1932 w Berlinie, a świętujemy je na podstawie decyzji ministra obrony narodowej z roku 1993, zatwierdzonej przez prezydenta Lecha Wałęsę.

Pierwszy zawód, który kojarzy się z lotnictwem, to pilot samolotu, śmigłowca, szybowca bądź innych maszyn latających. Osoby go wykonujące cieszą się powszechnym szacunkiem, jest on uznawany za prestiżowy oraz elitarny, gdyż nie każdy spełnia warunki stawiane pilotom, posiada predyspozycje niezbędne do wykonywania tej pracy. By zostać pilotem, trzeba również spełnić określone wymagania medyczne.

Ważnymi cechami pilota są odporność na stres, umiejętność szybkiego reagowania na zagrożenia i zdolność logicznego myślenia. Pilot samolotów pasażerskich dodatkowo musi być dyspozycyjny, bo jego praca jest uzależniona od grafiku połączeń. Nie można zapominać o odpowiedzialności jaka ciąży nad pilotem kierującym samolotem pełnym pasażerów kilkanaście kilometrów nad ziemią.

Stanowiska pracy w branży lotniczej

Jakie są inne stanowiska w branży lotniczej? Przy obsłudze lotów pasażerskich pracuje cała rzesza specjalistów, są to między innymi:

• kontroler ruchu lotniczego
• stewardesa i steward
• dyspozytor lotniczy
• logistyk, spedytor
• pracownik obsługi płytowej
• bagażowy, pracownik sortujący, pracownik ds. zabezpieczenia bagażu
• pracownik wsparcia kontroli bezpieczeństwa
• dozorca sprzętu lotniskowego
• agent ds. obsługi naziemnej
• magazynier pokładowy
• mechanik samolotowy, mechanik silników lotniczych
• pracownik ds. obsługi pasażerów w terminalu
• kierowca autobusu lotniskowego
• specjalista ds. obsługi infolinii pasażerów z językiem obcym
• specjalista ds. koordynacji odpraw, specjalista ds. celnych

Sztuka latania. Jak zostać pilotem?

Jaka ścieżka edukacyjna da możliwość pracy w tym zawodzie? Jakie wymagania trzeba spełnić, aby siąść za sterami samolotu?

Przede wszystkim można być pilotem cywilnym lub wojskowym. W obu przypadkach droga do wymarzonego zawodu jest długa i wymagająca. 

W przypadku pilota wojskowego kandydaci muszą przejść m.in. badania psychologiczne, dokładne pięciodniowe badania medyczne, test sprawnościowy, rozmowę rekrutacyjną oraz egzamin w symulatorze lotów. Następnie otrzymuje się kategorię odzwierciedlającą ich predyspozycje - Kategoria A jest na samoloty odrzutowe, ponaddźwiękowe, kategoria C na śmigłowce i samoloty transportowe.

Kandydatów na zawodowych pilotów na potrzeby Polskich Sił Zbrojnych kształci m.in. Akademia Wojskowa w Dęblinie. Ci, którym uda się dostać do wskazanej szkoły, zaczynają ją w stopniu szeregowca. Z upływem czasu, nauki i doświadczenia zdobywają kolejne stopnie: podchorążego, kaprala, starszego kaprala, plutonowego i sierżanta.

Na uczelni wykładane są przedmioty typowo zawodowe oraz te związane z matematyką i fizyką. Dodatkowo oczywiście język angielski, a z czasem przedmioty lotnicze: mechanika lotu, aerodynamika statku powietrznego czy telekomunikacja lotnicza. Zajęcia praktyczne na symulatorach zaczynają się po pierwszym roku. Na początku zdobywa się licencję cywilną, po jej zdobyciu wykonuje się loty samodzielne.

Piloci muszą znać procedury lotnicze, metody komunikacji z kontrolą lotów, poznać skomplikowaną aparaturę maszyn, na jakich latają.

Jeśli chodzi o pilotów cywilnych to w Polsce istnieją dwie uczelnie wyższe, które kształcą pilotów lotnictwa cywilnego - Politechnika Rzeszowska i Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie. By zostać pilotem małego samolotu turystycznego bądź ultralekkiego, wystarczy certyfikowany ośrodek szkoleniowy.

By móc pilotować jakikolwiek samolot, należy posiadać jedną z czterech licencji wydawanych przez uprawniony organ państwowy:

• LAPL - Licencja Pilota Rekreacyjnego
• PPL - Licencja Pilota Turystycznego
• CPL - Licencja Pilota Zawodowego
• ATPL - Licencja Pilota Liniowego

W Polsce jest to Urząd Lotnictwa Cywilnego, który opiera się na przepisach lotniczych wprowadzonych przez Unię Europejską. Co istotne, nie wszystkie licencje uprawniają do pracy przy komercyjnym przewozie pasażerów. Jedynie dwie ostatnie uprawniają do kierowania samolotem w celach zarobkowych, przy czym linie lotnicze wymagają podczas rekrutacji posiadania licencji ATPL. Umożliwia ona latanie samolotami o masie powyżej 5,9 tony i przewożenie więcej niż 9 pasażerów.

Uzyskanie Licencji Pilota Liniowego wiąże się w koniecznością pokrycia wysokich  kosztów. Ich wielkość różni się w zależności od szkoły lotniczej oraz od wyników w nauce, ale zazwyczaj oscyluje wokół 150 tys. zł. Przed przystąpieniem do egzaminów należy wylatać co najmniej 1500 godzin, a do ich zdania niezbędne jest uzyskanie co najmniej 75% punktów.

Czy pilot do zawód deficytowy?

Na całym świecie przybywa podróżujących samolotami, dlatego też kluczowym zagadnieniem branży lotniczej w ostatnich latach jest rosnące zapotrzebowanie na pilotów. Z drugiej strony coraz więcej mówi się o automatyzacji samolotów, co jednak wciąż nie jest tak bliską przyszłością. Dlatego też, przypuszczalnie jeszcze długo będzie to zawód perspektywiczny.

Wciąż za mało osób decyduje się na wyrobienie odpowiedniej licencji, być może w pewnym zakresie ze względu na to, że na kandydatów czekają wysokie koszty, trudne egzaminy oraz tysiące godzin nauki.

Praca też nie jest łatwa. Weterani pracujący w zawodzie od lat wskazują, że praca pilota samolotu jest rutynowa, powtarzalna i wymagająca psychicznie. Wskaźnik wypalenia zawodowego w tym zawodzie jest niezwykle wysoki.

Ile można zarobić w tym zawodzie?

Zarobki pilotów różnią się w zależności od stopnia, doświadczenia pilota, zamożności linii lotniczych czy też modelu samolotu. Wynagrodzenia polskich pilotów nie należą do niskich. Wg portalu wynagrodzenia.pl miesięczne wynagrodzenie netto (mediana)* na stanowisku pilota samolotów liniowych wynosi 8 692 zł.

25% najgorzej wynagradzanych w tym zawodzie zarabia poniżej 7 299 zł. Na zarobki powyżej 11 923 zł może liczyć grupa 25% najlepiej opłacanych pilotów samolotowych liniowych.

Ok. 30 tys. zł brutto mogą zarobić piloci Boeingów 787 Dreamliner. W przypadku najpopularniejszych maszyn LOT-u, czyli Boeingów 737, średnie zarobki pilotów wynoszą ok. 23 tys. zł brutto.

Do tego można oczywiście doliczyć liczne benefity. W zagranicznych liniach można zarobić kilkakrotnie więcej. Do tych sum często dochodzą dodatki, premie, diety itp.

 

* Mediana - jest to wartość dzieląca wszystkie dane na dwa równe zbiory. Poniżej i powyżej mediany znajduje się dokładnie po 50% zgromadzonych w badaniu wyników. W przypadku badania wynagrodzeń znaczy to, że połowa badanych zarabia poniżej mediany a połowa powyżej.

Źródło: https://opinieouczelniach.pl/katalog-zawodow/pilot-samolotu/; https://students.pl/artykuly/pilot-samolotu; https://www.praca.pl/poradniki/rynek-pracy/praca-w-lotnictwie-zawody,zarobki_pr-617.html;

Opracowanie: Wydział Pomorskiego Obserwatorium Rynku Pracy, WUP w Gdańsku