Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) opublikował raport na temat zjawiska wypłacania „pod stołem” części wynagrodzenia za pracę w Polsce. Z przygotowanego opracowania wynika, że 1,4 mln etatowych pracowników w kraju otrzymuje część wynagrodzenia bezpośrednio do ręki, poza systemem formalnej kontroli. Oznacza to, że część wynagrodzenia 12% pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w Polsce umyka statystykom krajowych urzędów skarbowych. Wskaźnik ten osiąga jeszcze wyższy poziom w przypadku niewielkich podmiotów gospodarczych zatrudniających do 9 osób – szacuje się, że w tej grupie przedsiębiorstw aż 31% pracowników otrzymuje wynagrodzenie „pod stołem”.

PIE szacuje, że 6% wynagrodzeń wypłacanych w polskiej gospodarce wypłacanych jest w sposób niekontrolowany przez państwo, a w 2018 r. zjawisko to osiągnęło skalę równowartości 1,6% krajowego PKB, czyli ok. 34 mld zł. Jeśli rozpatrywać ten problem w kontekście wartości średniego wynagrodzenia osiągniętego w Polsce w 2018 r., to PIE szacuje, że z powodu pomijania tego zjawiska w oficjalnych statystykach, średnie wynagrodzenie było zaniżone o 240 zł. A zatem, po uwzględnieniu wypłat „pod stołem” przeciętne wynagrodzenie w Polsce byłoby o ponad 5% wyższe. Z powodu zjawiska płacenia „pod stołem” sektor finansów publicznych utracił w 2018 r. dochody rzędu 17 mld zł, w tym 7 mld zł z tytułu nieodprowadzonych składek emerytalnych.

Analizy PIE wskazują, że 57% przedsiębiorców działających w takich obszarach usług jak gastronomia, uroda czy zakwaterowanie ocenia, że zjawisko nieformalnego wypłacania wynagrodzenia jest obecne w ich obszarze prowadzenia działalności gospodarczej. Wśród innych branż, w których odsetek takich opinii jest znaczący, należy wskazać również handel oraz budownictwo. Warto podkreślić, że wymienione branże są jednocześnie obszarami gospodarki z najwyższym odsetkiem osób, które formalnie otrzymują płacę minimalną – w każdej z nich kontekst ten dotyczy co najmniej 25% zatrudnionych pracowników.

Więcej danych i analiz dotyczących omawianego zjawiska znajdziesz w raporcie PIE: Skala płacenia pod stołem w Polsce [PDF; 3,42 MB].