O tym, że mijający rok 2019 jest kontynuacją pozytywnych zmian na pomorskim rynku pracy można było usłyszeć podczas XV sesji sejmiku, która odbyła się 25 listopada br. w Urzędzie Marszałkowskim. Informację o sytuacji na rynku pracy województwa pomorskiego przedstawił Wicemarszałek Leszek Bonna.
Bezrobocie na Pomorzu nigdy nie było tak niskie
W ostatnich czterech latach liczba bezrobotnych na Pomorzu zmniejszyła się ponad dwukrotnie, a od czerwca br. wskaźnik bezrobocia w województwie jest na rekordowo niskim poziomie – 4,4%. W konsekwencji stopa bezrobocia w Pomorskiem jest jedną z najniższych w kraju. Aktualnie zajmujemy 5. miejsce po województwie wielkopolskim, śląskim, małopolskim i mazowieckim.
Należy przy tym zwrócić uwagę, że pomimo ogólnie niskiego poziomu bezrobocia, w ostatnich pięciu latach udział kobiet wśród ogółu bezrobotnych w województwie pomorskim wzrósł z blisko 57% do prawie 64%, tj. o blisko 7 pkt. proc. Natomiast korzystnym zjawiskiem jest zmniejszenie udziału osób długotrwale bezrobotnych (o prawie 12 pkt. proc.) oraz osób do 25 roku życia (o 3 pkt. proc).
Transkrypcja danych do wykresu: Stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie pomorskim (PDF; 384 KB)
Poprawiają się warunki życia i pracy
Na dobrą sytuację na rynku pracy niewątpliwie ma wpływ utrzymujący się od 2014 r. wzrost gospodarczy oraz regionalna polityka rozwoju stwarzająca korzystny klimat do rozkwitu przedsiębiorczości. Pomorskie ma pozycję jednego z najprężniej rozwijających się regionów w Polsce i Europie, jak również jednego z najbardziej innowacyjnych województw. Obecnie w regionie działa ponad 306 tys. firm. Coraz korzystniej przedstawia się relacja między liczbą podmiotów nowo zarejestrowanych a wyrejestrowanych. W I półroczu br. liczba wyrejestrowanych firm była o połowę mniejsza niż tych nowo zarejestrowanych, co świadczy o systematycznie poprawiających się w regionie warunkach dla rozwoju przedsiębiorczości.
Pomorscy pracodawcy coraz mocniej rywalizują ze sobą w pozyskiwaniu pracowników. Przejawem tej rywalizacji jest poprawa oferowanych przez pracodawców warunków pracy, co między innymi, przekłada się na wzrost wynagrodzeń. W I półroczu 2019 r. wynosiło ono 5208 zł i było wyższe o 1120 zł niż w roku 2014. Pod względem wysokości wynagrodzeń województwo pomorskie utrzymuje wysoką pozycję znajdując się na 3. miejscu wśród województw w kraju (po województwie mazowieckim - 6264 zł i dolnośląskim - 5288 zł).
Transkrypcja danych do wykresu: Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w województwie pomorskim (w zł) (PDF; 398 KB)
Rośnie aktywność zawodowa mieszkańców regionu
O dobrej kondycji pomorskiego rynku pracy świadczy również przyrost nowych miejsc pracy, który przekłada się na wzrost aktywności zawodowej Pomorzan. Jednocześnie od 2 lat mocniej zaczynamy odczuwać skutki zmniejszającej się liczby zasobów pracy, co może być istotnym problemem dla pomorskiej gospodarki i barierą rozwojową pomorskich firm.
W naszym województwie widoczny jest systematyczny wzrost liczby osób pracujących, których w 2018 r. było 977 tys. To więcej o prawie 80 tysięcy, tj. o 11% w stosunku do roku 2014. Największa dynamika wzrostu miała miejsce w latach 2014 - 2015; w ostatnich latach przyrosty są już mniejsze. W 2018 r. wskaźnik zatrudnienia dla osób w grupie wiekowej 20-64 lata kształtował się na poziomie prawie 74% i był jednym z najwyższych w kraju (4. co do wielkości po województwach mazowieckim, wielkopolskim i łódzkim) oraz wyższy od średniej unijnej.
Transkrypcja danych do wykresu: Wskaźnik zatrudnienia ludności w wieku 20-64 lata (PDF; 309 KB)
Pomimo względnie wysokiego wskaźnika zatrudnienia dla grupy wiekowej 20-64 lata istotnym problemem pomorskiego rynku pracy jest niska aktywność zawodowa osób dojrzałych (w wieku okołoemerytalnym, tj. 55 – 64 lata i emerytalnym, tj. 65 lat i więcej). Wskaźniki zatrudnienia dla tych grup wiekowych w Pomorskiem wynoszą odpowiednio 51,0% i 6,6% i chociaż są wyższe od średniej krajowej, to niestety nadal osiągają wartości zdecydowanie niższe niż w krajach skandynawskich, mających największe sukcesy w aktywizacji osób dojrzałych. Niski poziom zatrudnienia osób dojrzałych spowodowany jest m.in. tendencją do zbyt wczesnego opuszczania rynku pracy. Jednakże w obliczu braków kadrowych, pracodawcy coraz częściej dostrzegają potrzebę wprowadzania w firmach zarządzania różnorodnym wiekowo zespołem, w celu jak najlepszego wykorzystania potencjału osób w różnym wieku.
Transkrypcja danych do wykresu: Przeciętna miesięczna liczba emerytów w województwie pomorskim w latach 2014-2019 (PDF; 80,7 KB)
Z roku na rok coraz mniej Pomorzan
Coraz większy wpływ na brak pracowników będą miały również niekorzystne prognozy demograficzne. Wciąż jako jedno z niewielu regionów w kraju, wyróżniamy się dodatnim przyrostem naturalnym, niestety, z roku na rok jest on coraz mniejszy (w 2018 r. 1,8 promila, w stosunku do 2,5 promila w 2017 r.). Według prognoz demograficznych od około 2023 roku Pomorskie będzie się charakteryzowało ujemnym przyrostem naturalnym co oznacza, że za około 4 lata będzie nas z roku na rok ubywać.
Kwalifikacje i kompetencje dostosowane do potrzeb pracodawców
Wobec utrzymującego się w regionie na dość wysokim poziomie popytu na pracę osoby bezrobotne i poszukujące pracy coraz łatwiej znajdują zatrudnienie - szczególnie dotyczy to osób lepiej wykształconych i wykwalifikowanych. Tym samym w rejestrach urzędów pracy pozostają głównie osoby trudne do zaktywizowania, których kwalifikacje i kompetencje często nie są adekwatne do potrzeb pracodawców lub ich sytuacja rodzinna nie sprzyja powrotowi na rynek pracy. Są to np. kobiety, w tym wychowujące małe dzieci, długotrwale bezrobotni, osoby bez kwalifikacji zawodowych, oraz powyżej 50 roku życia.
Pomorze otwarte na imigrantów
Rosnący od kilku lat deficyt podaży zasobów pracy, spowodowany m.in. niskim poziomem bezrobocia i niekorzystną strukturą bierności zawodowej, potęguje presję na otwarcie pomorskiego rynku pracy na imigrantów. Obecnie jest to jeden ze skuteczniejszych sposobów niwelowania problemów związanych z pozyskiwaniem nowych pracowników, a pracodawcy w ten sposób realizują swoje najpilniejsze potrzeby kadrowe. Dane pozyskiwane z powiatowych urzędów pracy wskazują, że zainteresowanie pomorskich pracodawców zatrudnianiem cudzoziemców nadal jest duże. W okresie od stycznia do września 2019 r. powiatowe urzędy pracy wpisały do ewidencji 100 tys. (średnio co miesiąc 11 tys.) oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę obywatelom zza wschodniej granicy.
Reasumując, województwo pomorskie to region dynamicznych zmian zarówno w obszarze rynku pracy, jak również w sferze społecznej i gospodarczej. Wzmocnienie i ustabilizowanie rynku pracy wymaga przede wszystkim kompleksowego podejścia do pojawiających się wyzwań. Otwarcie się na niestandardowe działania, szczególnie w kwestiach dotyczących dostosowania kompetencji i kwalifikacji pracowników do potrzeb pracodawców, tworzenia sprzyjających warunków do powstawania nowych miejsc pracy o dobrych standardach, aktywizacji osób pozostających poza rynkiem pracy, w szczególności biernych zawodowo oraz trafnej polityki migracyjnej umożliwi utrzymanie pomorskiej gospodarki w trwałym rozwoju.
Zapraszamy do zapoznania się z Informacją o sytuacji na rynku pracy województwa pomorskiego w latach 2014 - 2019 (PDF; 2,1 MB) przygotowaną przez Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku.
Oprac.: Dagmara Maciejewska, Barbara Zabłocka – Zespół redakcyjny PORP oraz Wydział Pomorskiego Obserwatorium Rynku Pracy, WUP Gdańsk