Barometr zawodów jest jednoroczną prognozą dotyczącą zapotrzebowania pomorskich pracodawców na pracowników w poszczególnych zawodach. Badanie realizowane jest od czterech lat we wszystkich powiatach województwa, a prognozę wypracowują eksperci regionalnego rynku pracy.

Zawody dzielone są na trzy grupy: deficytowe – czyli takie, w których brakuje osób do pracy, nadwyżkowe, w których brakuje ofert pracy oraz zawody zrównoważone charakteryzujące się odpowiednią liczbą kandydatów do pracy w stosunku do zapotrzebowania pracodawców.

 

Brak chętnych do pracy w budownictwie

W ramach tegorocznego badania 55 zawodów zdiagnozowano jako deficytowe. Należą do nich głównie zawody z branży budowlanej, transportu i spedycji, gastronomii i zakwaterowania oraz obszaru opieki zdrowotnej i pomocy społecznej.

Niezmiennie od początku realizacji badania zawody budowlane mają zdecydowanie największy udział wśród branż prognozowanych do deficytu. Również w tegorocznej edycji Barometru zawodów eksperci przewidują, że w 2019 roku w każdym powiecie województwa pomorskiego pojawią się problemy ze znalezieniem chętnych do pracy robotników budowlanych. W prawie wszystkich powiatach pracodawcy będą mieli też trudności z zatrudnieniem pracowników w zawodach: cieśle i stolarze budowlani; dekarze i blacharze budowlani; elektrycy, elektromechanicy i elektromonterzy, murarze i tynkarze, betoniarze i zbrojarze; monterzy instalacji budowlanych oraz pracownicy robót wykończeniowych w budownictwie. Brakować będzie także spawaczy oraz inżynierów budownictwa i kierowników budowy. Wśród przyczyn tak dużych niedoborów pracowników w zawodach tej branży wymienia się przede wszystkim brak doświadczenia u kandydatów do pracy, a także brak chętnych do zatrudnienia ze względu na warunki pracy. Eksperci biorący udział w badaniu podkreślali, że praca w zawodach budowlanych jest ciężka, odbywa się w trudnych warunkach, od pracowników często wymagana jest wielozadaniowość, a pracodawcy oferują mało atrakcyjne wynagrodzenia. Wskazywano również, że wielu potencjalnych kandydatów wyjeżdża za granicę z powodu oferowanych tam wyższych zarobków. Pomorscy pracodawcy, aby niwelować problemy kadrowe w tej branży, często posiłkują się zatrudnianiem cudzoziemców.

Mapa 1: Prognoza zapotrzebowania na robotników budowlanych w województwie pomorskim na rok 2019

Źródło: barometrzawodow.pl.

Transkrypcja danych do mapy 1: Prognoza zapotrzebowania na robotników budowlanych w województwie pomorskim na rok 2019 (PDF; 604 KB)

 

Kierowców kuszą wyższe zarobki za granicą

Drugim obszarem, w którym prognozuje się duże zapotrzebowanie na pracowników w przyszłym roku, jest transport i spedycja. Aż trzy profesje związane z tą branżą w 2019 roku w całym województwie będą w deficycie. Brakować będzie m.in. kierowców samochodów ciężarowych i ciągników siodłowych. Zawód ten od początku realizacji badania pozostaje w takiej sytuacji i uznać go można za najbardziej deficytowy, gdyż w każdym powiecie wskazywano niedobory pracowników. Podobnie jest z kierowcami autobusów – w prognozie na 2019 rok niedobór dotyczy wszystkich powiatów województwa pomorskiego. Główną przyczyną deficytu pracowników w wymienionych zawodach jest zbyt mała liczba kandydatów do pracy posiadających odpowiednie uprawnienia (głównie wymagane jest posiadanie prawa jazdy kat. C+E oraz uprawnień na przewóz rzeczy). Istotnym elementem zniechęcającym potencjalnych pracowników jest wymóg dużej dyspozycyjności ze względu na długie wyjazdy i trasy międzynarodowe, praca w weekendy i święta oraz relatywnie niskie (w porównaniu z Europą Zachodnią) zarobki. Wysokość wynagrodzenia ma największe znaczenie dla przedstawicieli tych zawodów przy podejmowaniu decyzji podjęcia pracy za granicą.

Pośrednio związany z transportem, ale niezwykle istotny w tej branży, jest zawód mechanika pojazdów samochodowych. Tu również zapowiadają się duże niedobory pracowników. Brakuje osób o odpowiednim doświadczeniu i kwalifikacjach (zwłaszcza wśród absolwentów). Płace są relatywnie niskie, dlatego też bardzo rozbudowana jest szara strefa.

Mapa 2: Prognoza zapotrzebowania na kierowców samochodów ciężarowych i ciągników siodłowych w województwie pomorskim na rok 2019

Źródło: barometrzawodow.pl.

Transkrypcja danych do mapy 2: Prognoza zapotrzebowania na kierowców samochodów ciężarowych i ciągników siodłowych w województwie pomorskim na rok 2019 (PDF; 605 KB)

 

Bez znajomości języków obcych nie zostaniesz barmanem

Ze względu na położenie województwa pomorskiego i jego walory turystyczne gastronomia i zakwaterowanie jest szczególnie istotną branżą w regionie. Niestety, w prawie wszystkich powiatach zawód kucharza uznano za deficytowy. Brakuje również pomocy kuchennych. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest brak doświadczenia, a także fakt, że wielu absolwentów szkół gastronomicznych nie chce pracować w wyuczonym zawodzie. Problemem są też nieadekwatne, w stosunku do wymagań pracodawców, wynagrodzenia oraz praca zmianowa, w weekendy i święta, a także w porze nocnej. Z powodu takich warunków pracy w naszym województwie w 2019 roku brakować będzie również kelnerów i barmanów. Chętni do pracy w tych zawodach nie posiadają odpowiedniego doświadczenia i kwalifikacji, zwłaszcza w zakresie znajomości języków obcych.

Mapa 3: Prognoza zapotrzebowania kucharzy w województwie pomorskim na rok 2019

Źródło: barometrzawodow.pl.

Transkrypcja danych do mapy 3: Prognoza zapotrzebowania kucharzy w województwie pomorskim na rok 2019 (PDF; 606 KB)

 

Niska płaca i trudna praca zniechęcają do zawodu

Opieka zdrowotna i pomoc społeczna to branża, w której eksperci przewidują szczególne braki kadrowe w 2019 r. Wśród zawodów z tego obszaru trzy zdiagnozowano jako deficytowe – są to pielęgniarki i położne, opiekunowie osoby starszej lub niepełnosprawnej oraz fizjoterapeuci i masażyści.

Zapotrzebowanie na pielęgniarki powiększa się – w przyszłym roku tylko w jednym powiecie nie przewiduje się braku rąk do pracy w tej profesji; w pozostałych prognozowany jest deficyt. Główną przyczynę tego stanu rzeczy upatruje się w małym zainteresowaniu podejmowaniem studiów pielęgniarskich przez osoby młode. Problemem jest również fakt wygaszania uprawnień pielęgniarkom, które pozostają na bezrobociu. Odnowienie tych uprawnień jest pracochłonne, kosztowne i łączy się z koniecznością posiadania wykształcenia wyższego. Podkreśla się również, że praca pielęgniarki jest ciężka i bardzo odpowiedzialna. Niejednokrotnie osoby wykonujące ten zawód podejmują decyzję o wyjeździe za granicę.

W przypadku opiekunów osoby starszej lub niepełnosprawnej wśród przyczyn dużego zapotrzebowania na pracowników wymienia się brak odpowiednich kwalifikacji kandydatów. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że praca jest ciężka i odpowiedzialna, a wymagania pracodawców dotyczące dobrego stanu zdrowia, dyspozycyjności - często 24 godziny na dobę - lub zmianowości są nieadekwatne do oferowanego przez nich wynagrodzenia. Wykwalifikowani lub doświadczeni opiekunowie z Polski często wyjeżdżają zatem do lepiej opłacanej pracy za granicę, natomiast w kraju zatrudniani są cudzoziemcy.

W przypadku fizjoterapeutów i masażystów niedobór pracowników wynika z braku kandydatów o odpowiednim wykształceniu i doświadczeniu, a także relatywnie niskich wynagrodzeniach proponowanych przez pracodawców.

 

Ekonomista z odpowiednimi kompetencjami też znajdzie pracę

Z roku na roku w województwie prognozuje się coraz mniej zawodów nadwyżkowych. W tegorocznym badaniu w tej grupie znalazły się zaledwie trzy profesje - ekonomiści, pedagodzy, pracownicy biur podróży i obsługi turystycznej. Warto zaznaczyć, że we wszystkich poprzednich edycjach, zawody te również znajdowały się w tej kategorii.

Pomimo zakwalifikowania ekonomistów do zawodów nadwyżkowych, ich sytuacja na pomorskim rynku pracy uległa znacznej poprawie. Nadwyżkę tego zawodu w przyszłym roku przewiduje się w mniejszej liczbie powiatów niż dotychczas, przy czym w żadnym z nich nie określa się jej jako tzw. dużej, jak to było w poprzednich edycjach. Przyczyn nadwyżki doszukiwać się można w zbyt dużej liczbie absolwentów szkół średnich i wyższych wchodzących co roku na rynek pracy. O tym, że sytuacja ekonomistów nie jest niekorzystna, świadczyć może fakt, że znajdują oni zatrudnienie w różnych branżach i zawodach pokrewnych związanych z finansami i księgowością, np. w sektorze bankowym czy nowoczesnych usług dla biznesu, w których jest spore zapotrzebowanie na pracownika w regionie. Znalezienie pracy w tym zawodzie znacznie ułatwia znajomość języków obcych i specjalistycznego oprogramowania.

Pedagodzy, mimo że prognozowani są jeszcze jako zawód nadwyżkowy, coraz bardziej zbliżają się na rynku pracy do poziomu równowagi. Co ciekawe, w jednym z powiatów zawód zakwalifikowano do deficytu.

Pracownicy biur podróży i organizatorzy obsługi turystycznej, podobnie jak pedagodzy, w tej kategorii znaleźli się jedynie w połowie powiatów; w takiej samej liczbie powiatów przypisano ich do równowagi. O zakwalifikowaniu pedagogów oraz pracowników biur podróży i organizatorów obsługi turystycznej do grupy zawodów nadwyżkowych stanowi zbyt duża liczba absolwentów tych kierunków w stosunku do potrzeb rynku pracy, a także – w przypadku tych ostatnich - brak znajomości języków obcych u kandydatów.

 

Barometr zawodów przydatny nie tylko dla uczniów

Barometr zawodów to swego rodzaju przewodnik po zawodach pomorskiego rynku pracy. Z prognoz przedstawionych w raporcie korzystają m.in. samorządy, publiczne służby zatrudnienia i instytucje oświatowe, by podejmować decyzje adekwatne do zmian zachodzących na rynku pracy. Barometr to również cenna wskazówka dla mieszkańców Pomorza, zwłaszcza tych, przed którymi stoją wybory edukacyjne i zawodowe: wybór szkoły, zmiana pracy bądź podniesienie kwalifikacji zawodowych.

Pełen raport Barometr zawodów 2019 r. (PDF; 2,2 MB) podsumowujący badanie w województwie pomorskim.