Aktywność zawodowa kobiet jest wciąż znacząco niższa od mężczyzn. Aktywnych na rynku pracy jest 49,3% kobiet, natomiast współczynnik aktywności zawodowej mężczyzn kształtuje się na poziomie 67,7% (dane za III kwartał 2018 r.). W Polsce ta różnica jest nieco mniejsza (o 1,8 pkt. proc.). Tej sytuacji nie zmienia ani 500+ ani rozwój gospodarczy regionu.

 

Różnice w aktywności zawodowej między płciami są szczególnie duże w przedziale wiekowym 25-34 lat, a więc w momencie, kiedy pod opieką w rodzinie pozostają małe dzieci. Drugą kategorią wiekową narażoną na pozostawanie poza rynkiem pracy są panie po 50 roku życia, czyli w momencie życia, gdy zaczynają się pojawiać w rodzinie wnuki lub konieczność opieki nad starszymi już rodzicami. Częściowo ta różnica wynika także z niższego, w przypadku kobiet, wieku emerytalnego.

Pobierz transkrypcję danych do wykresu 1: Współczynnik aktywności zawodowej według wieku i płci w województwie pomorskim w III kwartale 2018 roku (PDF; 612KB)

W 2018 roku, na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku, zostało przeprowadzone badanie przyczyn niskiej aktywności zawodowej kobiet. Celem badania była identyfikacja i wypracowanie, adekwatnych do obecnej sytuacji na rynku pracy, modelowych form wsparcia tej grupy osób biernych zawodowo. Dogłębne przeanalizowanie problemu wymagało poznania obrazu zjawiska z różnych perspektyw poprzez poznanie opinii i doświadczeń różnych grup osób zaangażowanych w proces aktywizacji – samych kobiet, instytucji, które podejmują działania aktywizacyjne, jak i pracodawców - zarówno tych, którzy stwarzają warunki pracy zachęcające kobiety do podejmowania zatrudnienia, jak i takich, którzy nie stosują takich rozwiązań.

 

500+ i inne przyczyny bierności młodych kobiet

Niezmienne pozostają przyczyny braku gotowości podjęcia pracy przez kobiety. Bardzo częstym powodem nieobecności młodych kobiet na rynku pracy jest opieka nad dzieckiem i otrzymywanie zasiłku 500+, który pozwala na zaspokojenie potrzeb, choćby na minimalnym poziomie i często osłabia motywację do podjęcia pracy. Wpływ programu 500+ na rynek pracy i sytuację kobiet na nim zauważają liderzy wsparcia i pracodawcy. Mimo rekordowej liczby ofert pracy, częstym problemem jest ich niska atrakcyjność (z wynagrodzeniem na minimalnym poziomie). Proponowane pensje są po prostu zbyt niskie w porównaniu z zasiłkami, w tym 500+. W efekcie kobiety zachowują się racjonalnie i nie podejmują pracy, wymagającej od nich wysiłku organizacyjnego, emocjonalnego spowodowanego rozstaniem z dzieckiem, szczególnie w warunkach rozmaitych deficytów (np. dostępu do taniej opieki nad dziećmi, trudności z dojazdem, itp.).

Mniej kobiet gotowych jest na udział w działaniach aktywizujących, ze względu na spodziewaną niską atrakcyjność finansową pracy, jaką będzie można uzyskać po ich zakończeniu. Organizacje aktywizujące mają trudności z rekrutacją, skłonieniem kobiet do podjęcia wysiłku zmiany własnej sytuacji, zwłaszcza w tych powiatach, gdzie dominują oferty pracy niskopłatnej i wymagającej dużego wysiłku organizacyjnego (np. praca zmianowa). Według liderów wsparcia kobiety rozważają warianty zmian sytuacji finansowej w wyniku podjęcia działań aktywizacyjnych i dalej pracy, ale analizując sytuację, w której są w danym momencie, oceniają, że zmiana, jaką mogą osiągnąć jest zbyt mała, żeby warto było ją rozpoczynać.

 

Pracodawcy nie chcą konkurować z zasiłkami

Badanie pokazuje także, że trudno będzie zachęcić pracodawców – nawet za pomocą szczególnych zachęt lub działań edukacyjnych – by zmieniali podejście do zatrudnienia kobiet i stosowali przyjazne dla nich wsparcie, jeśli jednocześnie będą musieli konkurować z systemowymi rozwiązaniami socjalnymi (500+) wprowadzanymi przez państwo.

Pobierz transkrypcję danych do wykresu 2: Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy województwa pomorskiego w podziale na płeć (stan na koniec okresu) wiek (PDF; 618KB)

Kobiet, które rejestrują się w pomorskich urzędach pracy jako bezrobotne jest obecnie ok. 29 tys. Ich liczba z roku na rok maleje, ale dynamika spadku jest niższa niż u mężczyzn. W związku z tym w ogólnej liczbie bezrobotnych udział kobiet rośnie, a mężczyzn maleje.

W końcu 2015 r. kobiety stanowiły 57,4% ogólnej liczby bezrobotnych (mężczyźni – 42,6%), a w listopadzie 2018 r. ich udział wzrósł do 63,5% (mężczyzn spadł do 36,5%).