Szczególną wartość na rynku pracy ma doświadczenie pracowników. W edukacji podkreśla się znaczącą rolę sytuacji nietypowych, niecodziennych, które potencjalnie mogą nas najwięcej nauczyć. To właśnie niestandardowe sytuacje zmuszają nas do zmiany dotychczasowego sposobu myślenia i działania, dzięki czemu mogą przed nami otworzyć się nowe możliwości. Takie podejście realizuje się w pedagogice przyrody czy też edukacji w plenerze – o niej mowa w dzisiejszym artykule.

 

 

 

Nasz rozwój zależy od tego, czego doświadczamy

Najistotniejszym elementem warunkującym to, kim jesteśmy, są nasze doświadczenia. Odgrywają one ważną rolę w sposobie, w jaki postrzegamy siebie, otaczający nas świat i innych ludzi. Ponadto budują naszą wartość w życiu prywatnym i zawodowym, co bezpośrednio przekłada się na jakość naszego życia.

O tym, jak ważne są nasze doświadczenia, świadczy m.in. fakt, że pracodawcy najczęściej i najchętniej zatrudniają pracowników, którzy nabyli już jakąś praktykę. Inny przykład dotyczy niektórych studiów czy kursów, w których udział wziąć mogą jedynie osoby posiadające w danym obszarze doświadczenie, ponieważ pozwala to połączyć i zweryfikować wiedzę praktyczną z teoretyczną i odwrotnie. 

Doświadczenia mogą być pozytywne, jak i negatywne – wspólne dla nich jest to, że mogą stanowić dla nas wartościową lekcję i być źródłem zmiany. Warunkiem naszego rozwoju poprzez doświadczenie jest otwartość – na innych ludzi, próbowanie nowych rzeczy, weryfikowanie naszych pomysłów w praktyce. Z otaczającego nas świata możemy wiele się nauczyć, jednak niezbędne jest, byśmy stwarzali sobie szansę na tego rodzaju odkrycia i traktowali je jako wartość wnoszącą coś w nasze życie.

 

O co chodzi z edukacją w plenerze?

Edukacja w plenerze jest niestandardową metodą nauczania i uczenia się, polegającą na wyjściu poza ich typowe formy – odbywające się najczęściej w sali lekcyjnej, wykładowej lub warsztatowej. Opiera się ona o doświadczenia w środowisku przyrodniczym. Sam fakt bycia w innym otoczeniu wyzwala kreatywność, a w pewnych sytuacjach nawet wymusza poszukiwanie rozwiązań. Uczenie się w plenerze korzysta z dorobku ruchów: skautowego, harcerskiego czy obozownictwa, które sprowadzają się do przetrwania w naturalnym środowisku – zazwyczaj lesie lub górach. Przetrwanie w warunkach naturalnych wymaga współpracy na wielu płaszczyznach, jest to więc świetna okazja do nabywania i szlifowania umiejętności pracy zespołowej – tak przydatnej na rynku pracy.

Edukacja w plenerze ma wyjątkową wartość we współczesnym społeczeństwie, w którym kontakt z naturą jest raczej minimalny. Nasza codzienność jest zdominowana przez media i Internet, które absorbują nie tylko nasz czas, ale również uwagę. W efekcie często zapominamy o otaczającym nas świecie – przyrodzie i ludziach, w których tkwi największy potencjał dla naszego rozwoju. Oderwanie się od wirtualnego świata to dla wielu osób trudne zadanie, wręcz niewykonalne – jeśli jednak uda się przełamać, korzyści będą znacznie większe niż straty. Dzieje się tak m.in. dlatego, że naturalne warunki i pozostawanie poza codziennymi sprawami stwarza pole do myślenia – o sobie, swojej przyszłości i planach.

 

Od teorii do praktyki

Jednym z ciekawszych projektów, w których wykorzystuje się edukację w plenerze, jest FOLM –z angielskiego From Outdoors to Labour Market, co oznacza „Od Natury do Rynku Pracy”. Uczestnikami projektu są osoby w wieku 18-29 lat z grupy NEET (ang. not in employment, education or training) – młodzież, która nie pracuje, nie uczy się, ani nie szkoli się (np. nie przygotowuje do wykonywania zawodu). Podejmowane w jego ramach działania celują w rozwój umiejętności życiowych i zawodowych, w taki sposób, by uczestnicy mogli stać się aktywnymi członkami wspólnoty. Droga do aktywności wiedzie przez określenie potrzeb i umiejętności uczestników, by pomóc im ukierunkować dalszą edukację, szkolenie, a w konsekwencji – dopasować ich umiejętności do potrzeb rynku pracy oraz zachęcić i ułatwić wejście na rynek pracy.

O udziale w projekcie jedna z uczestniczek - Sandra - wypowiada się w następujący sposób:

"Jak każdy uczestnik projektu miałam początkowo obawy. Czy dam sobie radę bez kontaktu z cywilizacją? Czy pozostali uczestnicy mnie zaakceptują? Czy nie stracę czasu? Na miejscu okazuje się, że po prostu działasz, podejmujesz wyzwania i potrafisz więcej, niż ci się wydaje a grupa daje wsparcie, bo wszyscy jesteśmy na podobnym etapie w życiu. To doświadczenie całkowicie przewartościowało moje życie. Przede wszystkim nauczyłam się słuchać siebie, dowiedziałam się, jakie mam mocne strony, w czym jestem naprawdę dobra, a czego powinnam unikać. To zaowocowało metamorfozą w postrzeganiu siebie i odwagą do spełniania marzeń. Nawet tych, które wydawały mi się zupełnie poza zasięgiem."

Wsparcie projektowe obejmuje około 8 miesięcy działań: coachingu, mentoringu oraz przygotowania do edukacji w plenerze i jej realizacji. Uczestnicy projektu (grupa 10 osób) wraz z trenerami udają się na tygodniową wyprawę, podczas której mają zagwarantowane wyposażenie, ekwipunek i wyżywienie. Objęci są coachingiem i mentoringiem również po biwakowaniu, by nabyte umiejętności i doświadczenia przekuć w sukces na rynku pracy lub powrót do edukacji.

Warto podkreślić, że projekt ten realizowany jest w Hiszpanii, Irlandii oraz Polsce. Łącznie we wszystkich państwach weźmie w nim udział 990 młodych osób z grupy NEET - po około 330 w każdym kraju. Według stanu na grudzień 2020 r. w Polsce w projekcie wzięło udział około 160 osób, z czego 60% znalazło pracę lub powróciło na studia (dane te zostały podane podczas wydarzenia "XVI New Education Forum", które odbyło się 1 grudnia 2020 r.).

Więcej o projekcie można przeczytać na poświęconej mu stronie internetowej. 

 

Oprac.: Mateusz Rutkowski, Pomorskie Obserwatorium Rynku Pracy, WUP w Gdańsku