W Polsce niewiele ponad 5 pielęgniarek przypada na 1000 mieszkańców. W porównaniu ze Szwajcarią (ponad 17 pielęgniarek na 1000 osób), Danią (15,5/1000) czy Niemcami (13) pozostajemy daleko w tyle. Przeganiają nas również Czechy i Węgry. Statystyki nie są też łaskawe dla województwa pomorskiego – w 2016 roku wskaźnik wynosił zaledwie 4,6 co plasowało Pomorskie na ostatnim miejscu wśród wszystkich województw w Polsce. Prognozy mówią, że w 2030 na tysiąc Pomorzan przypadać będą mniej niż 3 pielęgniarki. Czy mamy się czego obawiać?

 

Trudna droga do zawodu

Na Pomorzu osoby, które chcą kształcić się na kierunku pielęgniarstwa mają do wyboru trzy uczelnie: Uniwersytet Medyczny w Gdańsku, Akademię Pomorską w Słupsku oraz Powiślańską Szkołę Wyższą w Kwidzynie. Położnictwo oferuje tylko Gdański Uniwersytet Medyczny. Według stanu na 30.11.2016 r. liczba studentów na kierunku pielęgniarstwo na pomorskich uczelniach wynosiła 1 023 osoby, na położnictwie kształciły się 183 osoby. W roku akademickim 2015/2016 studia na kierunku pielęgniarstwo ukończyły 243 osoby, a dyplom położnej uzyskały jedynie 23.

Odpowiedź na pytanie dlaczego tak mało osób wybiera te kierunki studiów jest złożona. Proces kształcenia i zdobycia pełnych kwalifikacji jest długi i wymagający. A po ukończonej nauce perspektywy nie są zachęcające: relatywnie niskie wynagrodzenie w stosunku do ciężaru odpowiedzialności, jaki wiąże się z wykonywaniem zawodu, zmianowość, przeciążenie dyżurami to główne mankamenty. Należy też pamiętać, że pielęgniarstwo czy położnictwo są zawodami misyjnymi, odpowiednimi tylko dla pewnej grupy osób – empatycznych, cierpliwych, sumiennych.
 

Komu specjalizację?

Zawód pielęgniarki jest nie tylko bardzo wymagający w codziennej pracy; niezwykle ważnym jego elementem jest również ciągłe podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Udział pielęgniarek i położnych z naszego województwa w kształceniu podyplomowym sytuuje pomorskie na 10 miejscu w kraju pod względem liczby absolwentów kończących szkolenia specjalizacyjne (tzw. specjalizacje), kursy kwalifikacyjne, specjalistyczne lub dokształcające. Z danych Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych z 2016 r. wynika, że tylko 15% ogólnej liczby zarejestrowanych pielęgniarek i położnych w kraju (5,4% w woj. pomorskim) ukończyło specjalizację w latach 2002-2016. Biorąc pod uwagę szybki rozwój nauk medycznych oraz sytuację demograficzną i epidemiologiczną społeczeństwa polskiego wydaje się, że liczba ta nie gwarantuje zabezpieczenia realizacji świadczeń specjalistycznych udzielanych przez pielęgniarki i położne.
 

Po studiach kierunek Skandynawia

Niestety coraz częściej zdarza się, że wkrótce po ukończeniu studiów pielęgniarki/położne wybierają życie za granicą. Wyjeżdżają, ponieważ kraje takie jak Dania, Szwecja czy Norwegia oferują im pracę w większym komforcie i ze znacznie atrakcyjniejszym wynagrodzeniem. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej okręgowe rady pielęgniarek i położnych wydały 19 953 zaświadczeń o uznaniu kwalifikacji do wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej w UE.
 

Najgorzej w Gdyni i Sopocie

Z badania „Barometr zawodów” na 2017 rok koordynowanego przez Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku wynika, że pielęgniarki i położne stanowią grupę zawodów deficytowych praktycznie w całym województwie pomorskim, przy czym bardzo duże zapotrzebowanie na te zawody dotyczy Gdyni i Sopotu. Jedynie w powiatach sztumskim i wejherowskim nie występują problemy kadrowe.

W czerwcu 2017 r. w powiatowych urzędach pracy województwa pomorskiego zarejestrowane były 84 osoby bezrobotne w zawodach z grupy pielęgniarki. Wśród tej grupy zaledwie 3 osoby posiadają specjalizację. W tym samym okresie zarejestrowanych w urzędach pracy położnych było 20. Pracodawcy natomiast zgłosili do urzędów pracy 69 wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w zawodach z grupy pielęgniarki, w tym 68 ofert dotyczyło pielęgniarek bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji.

W internetowej wyszukiwarce ofert pracy Adzuna znajduje się aktualnie 75 ofert pracy dla pielęgniarek z województwa pomorskiego. Częściowo są to oferty pracy do Norwegii, Holandii, Anglii i Niemiec. Dla położnych oferowanych jest 8 miejsc pracy, w tym 1 do Niemiec.
 

Pielęgniarki i położne - zawód deficytowy według Barometru zawodów na rok 2017

 

 

 

 

 

 

 

Pobierz transkrypcję danych do grafiki prognoza zapotrzebowania na pielęgniarki i położne w 2017 roku - województwo pomorskie (PDF; 546 KB)

Statystyczna pielęgniarka ma 50 lat

Problem stanowi nie tylko malejąca liczba pielęgniarek na Pomorzu. Obawy budzi też struktura wiekowa tej grupy zawodowej. Analizując dane z Centralnego Rejestru Pielęgniarek i Położnych z roku 2016 można zauważyć, że na przestrzeni lat 2008–2016 średnia wieku pielęgniarek i położnych stopniowo uległa zwiększeniu.

Obecnie większość pracujących pielęgniarek to osoby w wieku 51–65 lat. W 2016 r. najliczniejszą grupę wiekową stanowiły osoby między 46 a 55 rokiem życia (17,8%). Natomiast najmłodsze roczniki, absolwenci szkół pielęgniarstwa w przedziale 21–25 lat stanowią jedynie 1,8% całej grupy zawodowej w naszym województwie. Tendencja ta w grupie położnych kształtuje się bardzo podobnie.

Z prognozy dotyczącej liczby zarejestrowanych i zatrudnionych pielęgniarek i położnych wynika, że systematycznie będzie zwiększać się liczba pielęgniarek i położnych posiadających uprawnienia emerytalne. Nastąpi również brak prostej zastępowalności pokoleniowej pielęgniarek i położnych spowodowany drastyczną różnicą ponad 100 tys. osób nabywających uprawnienia emerytalne a liczbą osób nabywających uprawnienia do wykonywania zawodu.

 

Priorytet samorządu

Jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed samorządem województwa pomorskiego w obszarze zdrowia jest dbanie o jak najlepszy stan zdrowia mieszkańców województwa oraz dostęp do usług zdrowotnych. W odpowiedzi na rosnące niedobory kadrowe oraz niepokojące statystki dotyczące zawodów pielęgniarki i położnej, we wrześniu tego roku został utworzony Zintegrowany Zespół ds. Strategii i Organizacji Opieki Pielęgniarskiej i Położniczej w Województwie Pomorskim, którego zadaniem jest rzetelna ocena stanu pielęgniarstwa w województwie, określenie potencjalnych zagrożeń i opracowanie działań naprawczych, a także zapewnienie długoterminowego bezpieczeństwa opieki oraz wyników klinicznych i finansowych w województwie pomorskim poprzez optymalizację obsad pielęgniarskich. Czasu jest coraz mniej, a lista wyzwań bardzo długa. Jednym z najważniejszych jest na pewno zachęcenie osób młodych do podjęcia kształcenia na kierunkach pielęgniarskich i położniczych.

 

Opracowano na podstawie danych WUP Gdańsk oraz Raportu Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych. Zabezpieczenie społeczeństwa polskiego w świadczenia pielęgniarek i położnych, W-wa, marzec 2017 r.