W 2021 r. WUP w Gdańsku zlecił realizację badania pn. Ocena efektywności działań finansowanych w 2020 r. ze środków Krajowego Funduszu Szkoleniowego (KFS) w województwie pomorskim. Projekt badawczy zrealizowano przy współpracy z ASM Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o. z Kutna.
Przypomnijmy, że KFS został utworzony ze środków Funduszu Pracy z przeznaczeniem na wsparcie idei kształcenia ustawicznego pracodawców i pracowników. Celem działań podejmowanych w ramach KFS jest zapobieganie utracie zatrudnienia przez pracowników w skutek braku określonych kompetencji lub posiadania nieadekwatnych kompetencji w relacji do aktualnych wymagań gospodarki. Warto podkreślić, że inwestycje realizowane w zakresie rozwoju potencjału kadrowego powinny wpływać pozytywnie jednocześnie na konkurencyjną pozycję przedsiębiorstwa, jak i samych pracowników na rynku pracy.
Badanie zrealizowane w 2021 r. obejmowało zakresem trzy grupy badawcze: pracodawców, którzy otrzymali dofinansowanie ze środków KFS, pracowników, którzy skorzystali z różnych form wsparcia oraz pracowników powiatowych urzędów pracy (PUP) odpowiedzialnych za realizację wsparcia z KFS.
Okiem pracodawcy
Po zrealizowaniu projektu wyciągnięto szereg wniosków badawczych. W 2020 r. w województwie pomorskim złożono ogółem 3736 wniosków o dofinansowanie ze środków KFS (2434 wniosków otrzymało dofinansowanie), a inicjatywę w tym zakresie podjęło 2181 pracodawców. Niemal we wszystkich PUP naszego regionu (16 z 17) część wniosków została rozpatrzona negatywnie, a przyczyną niespełnienia wymagań formalnych były najczęściej braki w dokumentacji (85,7%) oraz niezgodność tematyki szkoleń z kryteriami (42,9%). Wśród powodów nieotrzymania dofinansowania w sytuacji, gdy wniosek formalnie został rozpatrzony pozytywnie, znalazły się: brak środków finansowych, niezgodność z priorytetami wydatkowania środków KFS, rezygnacja pracodawcy oraz odwołanie szkoleń.
Rys. 1. Motywacje pracodawców
Transkrypcja danych do Rys. 1. Motywacje pracodawców (PDF; 536 KB)
Jeśli chodzi o pracodawców, to wsparcie finansowe z KFS było w ich ocenie istotnym narzędziem służącym do zaspokajania potrzeb szkoleniowych - 43,3% badanych wskazało, że wsparcie KFS było jedyną formą szkoleń zrealizowanych dla pracowników w 2020 r. Taki sam odsetek pracodawców zadeklarował również, że miał już wcześniej doświadczenie w zakresie pozyskiwania wsparcia z KFS. Wśród najczęściej wymienianych powodów kierowania pracowników do udziału w formach wsparcia finansowanych z KFS pracodawcy wskazywali: potrzebę podwyższenia kwalifikacji i/lub kompetencji (88,5%); możliwość skorzystania z dodatkowych środków finansowych z przeznaczeniem na kształcenie pracowników (42,1%) oraz chęć zwiększenia efektywności pracy zatrudnionych osób (30,4%). Formami wsparcia, z jakich najczęściej korzystano w 2020 r. były szkolenia (57,1% wskazań) i kursy (37,2% wskazań). Najmniejszą popularnością cieszyły się natomiast studia podyplomowe – 5,8% wskazań. Jeśli chodzi o tematykę, największy odsetek pracodawców skorzystał z form wsparcia z obszaru kadry, księgowość, rachunkowość – 44,4%.
Rys. 2. Efektywność
Transkrypcja danych do Rys. 2. Efektywność (PDF; 537 KB)
Warto podkreślić, że w ramach zrealizowanego projektu aż 97,4% badanych pracodawców wyraziło satysfakcję z wysokości otrzymanych środków z KFS. Pracodawcy ocenili również, że dostrzegają pozytywne efekty otrzymanego wsparcia oraz notują poprawę efektywności wykonywanych przez pracowników zadań – taką deklarację złożyło 87,5% pracodawców, w tym 40,1% odnotowało zdecydowaną poprawę w tym aspekcie. Ponadto, pracodawcy dobrze ocenili procedurę ubiegania się o wsparcie - w opinii 89% pracodawców czas oczekiwania na rozpatrzenie wniosków był odpowiedni, a w odniesieniu do 65,5% badanych pracodawców czas rozpatrzenia wniosku nie przekroczył 3 tygodni. Niemal 80% pracodawców wyraziło zdecydowane zadowolenie ze współpracy z PUP w ramach ubiegania się o środki z KFS.
Okiem pracownika
Pracownicy, którzy w 2020 r. uczestniczyli w różnych formach wsparcia finansowanych z KFS, najczęściej jako powód udziału we wsparciu wskazywali na potrzebę rozwijania kwalifikacji i kompetencji – taką motywację zadeklarowało 75,7% badanych pracowników. Za najbardziej atrakcyjne formy wsparcia uznano szkolenia/kursy podnoszące poziom kwalifikacji zawodowych związanych z zakresem wykonywanych zadań na obecnym stanowisku pracy – blisko 86% osób oceniło atrakcyjność na maksymalnym poziomie w 5 stopniowej skali, a średnia ocen dla tej formy wsparcia wyniosła 4,83. W dalszej kolejności wskazano szkolenia/kursy podnoszące poziom kwalifikacji zawodowych związanych ze zmianą zakresu wykonywanych obowiązków, szkolenia podnoszące poziom kompetencji społecznych (np. szkolenia z negocjacji, autoprezentacji, wystąpień publicznych), szkolenia/kursy językowe oraz szkolenia/kursy z obsługi komputera i programów komputerowych.
Rys. 3. Tematyka i charakter wsparcia
Transkrypcja do Rys. 3. Tematyka i charakter wsparcia (PDF; 601 KB)
Jeśli chodzi o podejmowanie inicjatywy w zakresie udziału w różnych formach wsparcia z KFS, to w przypadku 47,2% uczestników wsparcia z taką inicjatywą wyszedł pracodawca/właściciel przedsiębiorstwa, a w przypadku 39,2% badanych był to sam pracownik. 62,3% badanych pracowników zadeklarowało, że osobiście dokonali wyboru tematyki form wsparcia, a w przypadku 47,7% pracowników była to decyzja pracodawcy/właściciela przedsiębiorstwa. Najczęściej wskazywanymi obszarami tematycznymi były kadry, księgowość i rachunkowość. Popularność tej problematyki wynika z częstych zmian zachodzących w tych obszarach i konieczności doszkalania się pracowników.
Oceniając efekty uczestnictwa w formach wsparcia finansowanych z KFS, pracownicy najczęściej wskazywali na usprawnienie pracy na stanowisku/wzrost efektywności – 61,6%. Wśród innych rezultatów wsparcia wskazywano: wykonywanie zadań, których dotychczas nie wykonywano z powodu braku umiejętności/kwalifikacji – 39,7%; zmianę motywacji do dalszego pogłębiania wiedzy – 37,5%; wzrost atrakcyjności na rynku pracy – 36% oraz utrzymanie zatrudnienia/pracy – 33,6%.
Rys. 4. Zmiany w życiu zawodowym
Transkrypcja danych do Rys. 4. Zmiany w życiu zawodowym (PDF; 537 KB)
Jeśli chodzi o organizacyjno-administracyjny kontekst działań realizowanych w zakresie KFS, to pracownicy PUP uznali za zasadne wprowadzenie zmian w sposobie realizacji wsparcia. Ponad połowa badanych pracowników PUP opowiedziała się za koniecznością wprowadzenia rozwiązań, które będą przeciwdziałać nadużyciom w korzystaniu z KFS. Ponadto, 82,4% badanych uznało, że wśród form wsparcia finansowanych z KFS są takie, z których należałoby zrezygnować – najczęściej wskazywano na ubezpieczenie NNW, określanie potrzeb szkoleniowych pracodawcy oraz badania lekarskie i/lub pracownicze. Ponad 70% przedstawicieli PUP uznało za zasadne wprowadzenie do ustawy dodatkowych limitów, progów dostępu oraz ograniczeń dla wnioskujących o środki KFS. Badani przedstawiciele PUP opowiedzieli się za ograniczeniem liczby wniosków składanych w ramach naboru przez pracodawcę, wprowadzeniem ograniczeń kwotowych, limitu na jednego uczestnika kształcenia ustawicznego w danym roku kalendarzowym oraz ograniczeń dotyczących liczby form kształcenia i zakresu tematycznego w danym wniosku. Ponad połowa badanych (52,9%) uznała również, że wskazane są zmiany dotyczące podmiotów, które mogą wnioskować o wparcie KFS - 44,4% badanych opowiedziało się za uwzględnieniem w tym zakresie firm jednoosobowych, osób samozatrudniających się.
Pełna wersja raportu z przeprowadzonego badania dostępna jest tutaj (PDF; 1,1 MB)
Autor: Radosław Więckiewicz, Wydział Pomorskiego Obserwatorium Rynku Pracy, WUP w Gdańsku.
Pliki do pobrania: