Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt zmiany ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Chodzi o wyeliminowanie z praktyki działania publicznych służb zatrudnienia procedury tzw. profilowania bezrobotnych.
Projekt nowelizacji zakłada uchylenie przepisów dot. profilowania już od połowy b.r. Czas nagli, bowiem od 15 czerwca, na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, przestaną obowiązywać przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 maja 2014 r. w sprawie profilowania pomocy dla bezrobotnego. Rozporządzenie to wydane było na podstawie art. 34a ust. 3c ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, który Trybunał uznał za niezgodny z Konstytucją RP.
Trzy profile pomocy
Profilowanie pomocy dla bezrobotnych zostało wprowadzone w 2014 r. i miało na celu usprawnienie sposobu adresowania wsparcia dla klientów urzędów pracy w powiązaniu z ich sytuacją na rynku pracy. Ustalono wtedy trzy profile pomocy oraz przyporządkowano im określone formy dostępnej pomocy, i tak:
- I profilem pomocy obejmowani są bezrobotni samodzielni i aktywni, dla których podstawowym wsparciem jest pośrednictwo pracy, tj. propozycja odpowiedniej pracy, a w uzasadnionych przypadkach poradnictwo zawodowe oraz wybrane instrumenty rynku pracy (m.in. bon stażowy, bon zatrudnieniowy, szkolenia, środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej);
- II profilem pomocy obejmowani są bezrobotni wymagający intensywnego wsparcia, którzy korzystać mogą ze wszystkich usług i instrumentów rynku pracy, jakie oferuje powiatowy urząd pracy (z wyłączeniem Programu Aktywizacja i Integracja), a także z działań aktywizacyjnych zlecanych przez urząd pracy;
- III profilem pomocy obejmowani są bezrobotni najbardziej oddaleni od rynku pracy, którzy z rożnych powodów zagrożeni są wykluczeniem społecznym. Wobec tej grupy osób urząd pracy może stosować programy specjalne, Program Aktywizacja i Integracja, działania aktywizacyjne zlecone przez urząd pracy, skierowanie do zatrudnienia wspieranego u pracodawcy lub podjęcia pracy w spółdzielni socjalnej oraz w uzasadnionych przypadkach poradnictwo zawodowe.
Profilowanie a rzeczywistość
W praktyce jednak osoby z III profilu, które stanowiły ok. 40-50% klientów, miały ograniczony dostęp do wsparcia ze strony powiatowego urzędu pracy. Dostępne środki finansowe, którymi dysponował Minister, nie pozwalały objąć wszystkich powiatów w kraju zlecaniem działań aktywizacyjnych, a na programy specjalne urząd mógł wydatkować nie więcej niż 5% przyznanego mu limitu środków w danym roku. Także Program Aktywizacja i Integracja nie spełnił pokładanych w nim nadziei i okazał się mało skutecznym narzędziem aktywizacji osób znacznie oddalonych od rynku pracy.
Innym problemem związanym ze stosowaniem profilowania był fakt, że niektóre osoby bezrobotne starały się manipulować informacjami przy udzielaniu odpowiedzi na pytania kwestionariusza wspomagającego profilowanie, w taki sposób aby trafić do interesującego ich profilu. W takich okolicznościach profilowanie z czasem straciło swoją użyteczność i stało się bardziej uciążliwością urzędniczą niż przydatnym narzędziem adekwatnego adresowania pomocy.
Indywidualny Plan Działań podstawą udzielania wsparcia
Po wprowadzeniu zapowiadanych zmian podstawowym narzędziem ustalania zakresu wsparcia dla bezrobotnego będzie Indywidualny Plan Działań, który będzie dopuszczał możliwość stosowania pełnego wachlarza dostępnych form pomocy przewidzianych w ustawie. O wyborze odpowiedniej formy zdecyduje doradca klienta, biorąc pod uwagę indywidualną sytuację osoby oraz specyfikę lokalnego rynku pracy, a nie sformalizowany algorytm profilowania.
Z treścią projektu nowelizacji ustawy oraz uzasadnieniem do niego można zapoznać się na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji pod adresem: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12321295