Zmiany w otaczającej nas rzeczywistości są nieuniknione, dotykają również sfery zawodowej. Aby rozwijać się zawodowo, świadomie kierować swoją karierą oraz osiągnąć sukces w biznesie warto wiedzieć, jakie umiejętności i kompetencje będą cenione w przyszłości na rynku pracy.

W 2011 roku w kalifornijskim Institute for the Future (IFTF) powstał raport o kompetencjach przyszłości. Naukowcy uznali, że w roku 2020 jedną z najważniejszych kompetencji będzie inteligencja społeczna - kompetencja, która łączy się z emocjami. Termin ten, wprowadzony w 1920 r. przez Edwarda Thorndike'a, oznacza zdolność rozumienia i kierowania ludźmi oraz racjonalnego działania w stosunkach międzyludzkich.

Według raportu IFTF, pracownicy o wysokiej inteligencji społecznej są w stanie szybko oceniać emocje otaczających ich osób i adekwatnie dostosowywać swoje słowa, ton głosu i gesty. Umiejętność ta, staje się obecnie coraz ważniejsza, ponieważ coraz częściej stajemy wobec konieczności współpracowania z większymi grupami ludzi w różnych warunkach.

Temat kompetencji społecznych był również jakiś czas temu przedmiotem zainteresowania Komisji Europejskiej, która w specjalnym dokumencie określiła osiem kompetencji kluczowych niezbędnych dla potrzeb samorealizacji i rozwoju osobistego, aktywnego obywatelstwa, integracji społecznej oraz zatrudnienia. 

Jedną z tych kompetencji zdefiniowano właśnie jako tzw. kompetencje społeczne oznaczające umiejętność skutecznego i konstruktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym, szczególnie w społeczeństwach charakteryzujących się coraz większą różnorodnością, a także rozwiązywania konfliktów w razie potrzeby. Mówiąc prościej – uznano, że kompetencje społeczne są niezbędne, aby prowadzić udane życie w społeczeństwie.

O tym, że umiejętność porozumiewania się z innymi ludźmi, odczytywania ich emocji i otwartość na współpracę mają coraz większe znaczenie, nie tylko w kontekście skutecznego prowadzenia biznesu, można dowiedzieć się z raportu Orange Polska i partnerzy pn. Mądre zarządzanie. Przyszłość organizacji i organizacje przyszłości, marzec 2019 r. Spośród kilkudziesięciu umiejętności wskazanych przez IFTF, w raporcie Orange Polska za kluczowe i najważniejsze kompetencje, zarówno w odniesieniu do pracowników, jak i organizacji chcących rozwijać się w przyszłości uznano dialog, współpracę i skuteczne przywództwo.

 

Konstruktywny dialog. Jak rozmawiać?

Dobra komunikacja, która już od dłuższego czasu jest kompetencją pożądaną przez pracodawców, będzie odgrywała coraz większe znaczenie. Konstruktywny dialog ma na celu zrozumienie i wysłuchanie drugiej strony. Nie narusza godności, poczucia własnej wartości i reputacji osób go prowadzących, jest otwarciem się na innego człowieka i drogą do zrozumienia go. Polega na wyjaśnianiu i słuchaniu, wymaga tolerancji, samodyscypliny i samokrytycyzmu.

Prowadzenie dialogu wiąże się również z poszanowaniem różnic między rozmówcami co do wyznawanych przez nich wartości, celów i światopoglądu. Autorzy raportu zwracają również uwagę na potrzebę rozróżnienia dobrego dialogu od debaty, której celem jest przedstawienie przez uczestników swojego punktu widzenia w danej sprawie i przekonanie drugiej strony do swoich racji.

 

Współpraca. Czy jesteśmy na nią gotowi?

Zorientowanie na współpracę i życzliwe podejście do innych ludzi to kolejna ważna kompetencja, której oczekują pracodawcy. Według autorów raportu poszukiwanie rozwiązań korzystnych dla każdej ze stron, w których obie strony wygrywają (win-win) wymaga podejścia pozbawionego egoizmu, nastawionego na tworzenie długotrwałych i wielokrotnych relacji. Satysfakcjonująca współpraca charakteryzuje się zaufaniem, otwartością i skłonnością do dzielenia się.

Badania pokazują, że od lat wzrasta deklarowane przekonanie o korzyściach wynikających ze współpracy z innymi ludźmi i równocześnie nie rośnie przekonanie, że wśród znajomych nam osób są takie, z którymi współpraca byłaby możliwa (badania CBOS i Kantar Public).

Zdecydowana większość z nas deklaruje chęć do współpracy i jest przekonana, że działając wspólnie z innymi ludźmi można osiągnąć więcej niż samemu. Jednocześnie, możliwość współdziałania widzimy tylko wobec ludzi podobnych do siebie. Z badań wynika również, że mamy mniejszą skłonność do współpracy z osobami spoza rodziny.

 

Przywództwo a podążanie za przywódcą. Co to znaczy?

Kolejną, niezbędną kompetencją przyszłości wskazaną w raporcie "Mądre zarządzanie..." jest dobre przywództwo. Odpowiedni styl przywództwa oraz sposób kierowania ludźmi w organizacji z pewnością mają wpływ na sukces w biznesie. Przy czym, o ile często mówi się o cechach dobrego lidera i różnych stylach przywództwa, to ciągle zbyt mało uwagi poświęca się zespołowi, któremu ten lider przewodzi. A przecież ciężko być przywódcą nie mając współpracowników chcących za nim podążać. Autorzy raportu wskazują osiem cech tzw. dobrego podążania za przywódcą:

• Osąd - który nakazuje podążać za liderem tylko wówczas, gdy kierunek jest etyczny i właściwy,
• Etyka pracy - oznaczająca zaangażowanie, dokładność i wysiłek w pracy; lider powinien stworzyć odpowiednie środowisko pracy,
• Bycie kompetentnym - czyli posiadanie umiejętności i wiedzy pozwalającej na wykonywanie zadań; lider musi upewnić się, że pracownik jest kompetentny,
• Odwaga - niezbędna do bycia uczciwym wobec lidera,
• Lojalność - wobec firmy i jej celów; pracownicy mają obowiązki przede wszystkim wobec przedsiębiorstwa, a nie wobec lidera,
• Dyskrecja - rozumiana jako troska o środowisko swojej pracy,
• Uczciwość - osoba podążająca za liderem jest mu winna uczciwą i szczerą ocenę tego, co lider próbuje osiągnąć i jak to czyni; dobry przywódca docenia konstruktywną informację zwrotną,
• Zarządzanie ego – umiejętność pracy w zespole; sukces wiąże się z wynikami i osiągnięciem celu, a nie z osobistym uznaniem i autopromocją.

 

Opracowanie: Dagmara Maciejewska, Tomasz Robaczewski, Zespół redakcyjny Pomorskiego Obserwatorium Rynku Pracy, WUP w Gdańsku