Czy Pomorze jest gotowe na przyjęcie obcokrajowców? Jaki jest wpływ imigrantów na polski rynek pracy? Jak stworzyć im odpowiednie warunki, aby stali się pełnoprawnymi obywatelami lokalnych wspólnot?
Na te i inne pytania starano się odpowiedzieć podczas konferencji zorganizowanej 9 kwietnia we współpracy Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku z Urzędem Marszałkowskim Województwa Pomorskiego oraz Miastem Gdynią i Muzeum Emigracji w Gdyni. Pod hasłem „Razem możemy więcej” uczestnicy wydarzenia: eksperci zajmujący się tematyką migracji, pracodawcy, przedstawiciele edukacji i ochrony zdrowia, instytucji rynku pracy, władz administracyjnych, samorządu oraz organizacji pozarządowych, dyskutowali o sposobach wsparcia imigrantów przebywających na Pomorzu.
Obcokrajowców przybywa
Liczba cudzoziemców przyjeżdżających na Pomorze od kilku lat lawinowo wzrasta. To, że Pomorze stało się regionem nasilających się procesów imigracyjnych, ma związek z wyludnianiem się naszego kraju z przyczyn demograficznych oraz wyjazdami Polaków za granicę na stałe. W konsekwencji spowodowało to rosnący deficyt pracowników, widoczny zarówno w branżach tradycyjnych dla Pomorza, jak i silnie rozwijających się, na stanowiskach najniższego szczebla, a także tych specjalistycznych. Problemy z zatrudnieniem niejednokrotnie zaczynają być barierą dla rozwoju przedsiębiorstw. Bez ludzi o odpowiednich kwalifikacjach trudno mówić o wzroście innowacyjności, nawet przy zwiększonych nakładach inwestycyjnych. W związku z tym, pracodawcy coraz częściej poszukują pracowników spoza regionu, rośnie ich zainteresowanie zatrudnianiem cudzoziemców, szczególnie obywateli Ukrainy. Skalę zjawiska pokazuje m.in. zwiększająca się z roku na rok liczba zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy oświadczeń o zamiarze powierzenia wykonywania pracy przez cudzoziemców (funkcjonujących do końca 2017 r.), których w ubiegłym roku zarejestrowano 132,0 tys. czy też, od stycznia 2018 r., oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcom.
Jak ich zatrzymać?
Eksperci uczestniczący w konferencji zastanawiali się m.in., czy mieszkańcy Pomorza, województwa, które ma duże doświadczenie imigracyjne oraz stanowi swoistą mieszankę różnorodności, są mentalnie przygotowani na przyjęcie imigrantów. Zwrócono uwagę na brak polityki migracyjnej na poziomie krajowym, dalekowzroczności w działaniu, brak systemowych rozwiązań związanych z ochroną zdrowia, wsparcia systemu nauczania języka polskiego. W tym celu konieczna jest stała, długookresowa współpraca przedstawicieli różnych środowisk i bliski, bezpośredni kontakt z obcokrajowcami, na przykład poprzez organizowanie wspólnych spotkań o różnorodnym charakterze.
Paneliści podkreślali również, że nie można rozpatrywać znaczenia migrantów jedynie w kontekście brakujących „rąk do pracy”. Trzeba zaoferować im uczciwą, atrakcyjną ofertę, zapewnić odpowiednie warunki życia i pracy w Pomorskiem oraz możliwości rozwoju tak, by chcieli tu przyjeżdżać, pracować i zakładać rodziny, by imigracja, dotąd o charakterze wahadłowym, nabrała charakteru osiedleńczego. Zwrócono uwagę, że dla imigrantów bardzo ważne jest poczucie bezpieczeństwa i samodzielność w poruszaniu się na różnych płaszczyznach życia zawodowego i prywatnego, by jak najszybciej stali się pełnoprawnymi, aktywnymi członkami lokalnych wspólnot.
Trzy kroki do integracji
Zaplanowanie i prowadzenie racjonalnej, długofalowej polityki migracyjnej na poziomie regionu, której celem ma być budowa podstawowych standardów w obszarach edukacji, zatrudnienia, bezpieczeństwa, kultury, pomocy społecznej i zdrowia jest koniecznością. Przy budowie standardów świadczenia usług na rzecz imigrantów ważne jest odpowiednie wsparcie. Odpowiedzią na to jest przedsięwzięcie Samorządu Województwa Pomorskiego pod nazwą „Podniesienie kompetencji jednostek samorządu terytorialnego z terenu województwa pomorskiego na rzecz integracji imigrantów”, które ma służyć wsparciem dla tych jednostek w obszarach aktywizacji zawodowej i integracji społecznej migrantów z uwzględnieniem działań w zakresie procedury zezwolenia na pracę, pobytu, wspierania przedsiębiorczości, edukacji, ochrony zdrowia, warunków mieszkaniowych, pomocy społecznej, bezpieczeństwa, kultury, integracji ze społecznością lokalną. W ramach tego pilotażowego przedsięwzięcia, realizowanego przez Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek wspólnie z Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej, przeprowadzone będą panele dyskusyjne w każdym z powiatów województwa, w trakcie których zidentyfikowane zostaną potrzeby urzędników w zakresie wsparcia imigrantów. Kolejnym krokiem będzie zaproszenie kilkunastu wyselekcjonowanych urzędów do współpracy nad planem integracji, w ramach której wypracowane zostaną modelowe rozwiązania w zakresie lokalnej polityki migracyjnej. Planowane jest również opracowanie przewodnika dla imigrantów pn. „Pierwsze kroki na Pomorzu”.
Wydarzenie było też okazją do przyłączenia się do Deklaracji partnerstwa samorządowego na rzecz integracji imigrantów „Przyjazne i bezpieczne Pomorze”, pod którą podpisali się przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego z województwa pomorskiego, zgłaszając tym samym gotowość do podjęcia i kontynuowania działań, których celem jest tworzenie spójnych i zintegrowanych wspólnot lokalnych.
Prezentacje z wystąpień ekspertów:
Pliki do pobrania:
Współczesna imigracja zarobkowa do Polski. Szanse i wyzwania.pdf