Jedyną pewną stałą w otaczającej nas rzeczywistości jest zmiana.

Czwarta rewolucja przemysłowa, której uczestnikami niewątpliwie jesteśmy, to nowe i zarazem nowoczesne technologie, z którymi spotykamy się na co dzień. Wzrost liczby urządzeń oraz ich możliwości sprawiają, że stają się one obecne w każdej dziedzinie życia – od budownictwa po medycynę.

 

Chmura obliczeniowa, Big Data czy Internet rzeczy to jedne z najpopularniejszych i coraz bardziej powszechnych trendów ostatniej dekady. To tendencje, od których nie ma odwrotu. Zwłaszcza, że wielu organizacjom przynoszą wymierne korzyści, począwszy od niższych kosztów, a kończąc na gwarancji bezpieczeństwa danych i szybkiego do nich dostępu.

Obserwując zachodzące zmiany w otaczającej nas rzeczywistości, zdajemy sobie sprawę, że nie sposób zatrzymać rozpędzonej maszyny. Nie możemy zatem stać z boku i biernie przyglądać się „przewracającym się kostkom domina". Musimy reagować i kontrolować zmiany, zwłaszcza te z obszaru edukacji i rynku pracy.

 

Po pierwsze EDUKACJA

Eksperci alarmują, że do 2030 roku z rynku pracy zniknie prawie połowa obecnie wykonywanych zawodów. W ich miejsce pojawią się nowe, dotąd jeszcze nieznane profesje. Czymś oczywistym stanie się współpraca z robotami czy sztuczną inteligencją. Praca w międzynarodowych środowiskach przy wspólnych projektach, w natłoku informacji i wrażliwych danych to prognozowane środowiska pracy, w których trzeba będzie umieć się odnaleźć. Jednocześnie to niewątpliwie współczesne wyzwania, którym musimy stawić czoło. Co więcej, znając przybliżone scenariusze rynku pracy w przyszłości, w sposób świadomy możemy je projektować. Już teraz rośnie popyt na pracowników wyspecjalizowanych, posiadających wysoko rozwinięte kompetencje, które w dobie nowych technologii i nieograniczonej dostępności on-line, są w stanie zapewnić wysoki standard i wszechstronną wiedzę w zakresie świadczonych usług. A nadchodzące lata pokażą jeszcze intensywniej sukcesywny wzrost zapotrzebowania na wysoko wykwalifikowanych pracowników, posiadających fachową i praktyczną wiedzę branżową.

Dlatego też, w obecnych czasach, już na poziomie wiedzy szkolnej warto zadbać o umiejętności, które pozwolą młodzieży odnieść sukces na zmieniającym się rynku pracy. Stąd tak istotna potrzeba kształcenia tzw. kompetencji przyszłości.

O ile, szeroko rozumiane umiejętności cyfrowe połączone z kompetencjami z obszaru nauk ścisłych tzw. STEM (science, technology, engineering, math), są pożądane na obecnym rynku pracy, to w niedalekiej przyszłości niezbędnym będzie skojarzenie ich z wiedzą z zakresu np. psychologii czy socjologii. Umiejętność samodzielnego uczenia się, kreatywność, praca w zespole, zdolność do krytycznego myślenia, nastawienie na rozwiązywanie problemów, nieocenione zdolności negocjacyjne, design thinking czy umiejętność dzielenia się wiedzą, będą gwarantem bezpiecznego zatrudnienia i obecności na rynku pracy w przyszłości.

Gotowość do zmian w systemie edukacji to pierwszy krok do przygotowania się na nowe wyzwania. Niestety, w obecnej formie polski system edukacji nie nadąża za szybkim rozwojem technologicznym, dlatego tak ważne jest upowszechnianie wiedzy i rozpoczęcie dyskusji publicznej o wyzwaniach czekających nas w związku z rozwojem nowoczesnych technologii.

Odpowiedzialność za wejście w proces transformacji w głównej mierze spoczywa na barkach pracodawców, oczywiście - o ile planują w niedalekiej przyszłości posiadać w swoich strukturach efektywne zespoły. Warto zatem postawić na rozwój pracownika, zwrócić uwagę na jego kształcenie czy doskonalenie posiadanych umiejętności z zakresu nowych technologii.

Poza powszechnie preferowanymi formami szkoleń, atrakcyjną i praktyczną stroną wchodzenia w świat rewolucji 4.0 są niewątpliwie warsztaty, które pomogą pracownikom oswoić się oraz elastycznie i bezstresowo wejść w świat innowacji technologicznych. Konieczność przekwalifikowywania się, zmiany stanowisk pracy czy zakresu wykonywanych obowiązków już obecnie są czymś naturalnym, a w dobie pracownika przyszłości będą koniecznością oraz pożądaną zdolnością na mobilnym rynku pracy.

 

Po drugie PRAKTYKA

Z uwagi na wielce prawdopodobne scenariusze rynku pracy i pracownika w przyszłości, pewnym, ale i nieocenionym aktualnie wsparciem dla firm, może okazać się zasada Kaizen. Często określana jako metoda małych kroków. To japońska zasada ciągłego rozwoju i dążenia do doskonałości, która przyczynia się m.in. do poprawy jakości, eliminacji nieefektywności, właściwej organizacji stanowisk pracy, co w efekcie prowadzi do optymalizacji procesów. Doskonalenie rozpoczyna się od pojedynczego pracownika, aczkolwiek jedna zmiana pociąga za sobą kolejne, zapewniając przy tym ciągłość procesu. Istotą założenia jest, że w program zaangażowana jest cała firma, od najniższych po najwyższe szczeble stanowiskowe. Takie rozwiązanie m.in. uczy jak efektywnie zarządzać czasem w pracy, poprawia komunikację w organizacji czy sprzyja integracji współpracowników.

Dlatego firmy, które w swoich organizacjach już teraz dostrzegają pierwsze symptomy zmian w sferze zatrudnienia i podejmują próby reakcji na zachodzące procesy, zdecydowanie płynniej przystosowują się do wymogów nadchodzących czasów. Przekłada się to w sposób relatywny na pozyskiwanie, a w konsekwencji na zatrzymanie w swoich strukturach wykwalifikowanych specjalistów, co jest szczególnie istotne przy niedoborze kompetencji na rynku pracy i stanowi coraz większe wyzwanie dla firm poszukujących odpowiednich kandydatów.

Bo niewątpliwie nowe technologie to nowe możliwości dla intensywnie zmieniającego się rynku pracy. To szansa na rozwój i podniesienie posiadanych kwalifikacji. Technologia nie musi powodować zagrożenia. Może być okazją do rozwiązania problemów, z którymi do tej pory nie potrafiliśmy się uporać. Na pierwszy plan wysuwa się zagadnienie poważnego traktowania psychospołecznej kondycji pracowników. Nadmierny stres, który w coraz większym stopniu zagraża naszemu zdrowiu, inne dysfunkcje i zaburzenia psychiczne czy zacieranie granic pomiędzy naszym życiem prywatnym a zawodowym, już dzisiaj generują cały szereg problemów społecznych, jak również duże straty finansowe i rozwojowe dla gospodarki.

Zmiany technologiczne będą miały za zadanie przeciwdziałać błędom wynikającym z zarządzania algorytmicznego. Zaawansowane aplikacje będą czuwały nad wydajnością pracownika przez co pośrednio będzie można kontrolować poziom stresu, zmęczenia, czy niewystarczającą ilość snu.

Należy jednak pamiętać, że projektowanie przyszłości musi przede wszystkim koncentrować się na człowieku. Na jego potrzebach, rozwoju, motywacjach zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. A automatyka, robotyka ma na celu jedynie uwolnienie nas od wykonywania monotonnych zajęć, tak abyśmy mieli czas i chęci na rozwijanie w sobie najlepszych i najbardziej wartościowych zdolności. Stąd istotną kwestią, już na obecnym etapie kształcenia, jest rozwijanie kompetencji przyszłości, ze szczególnym naciskiem na te miękkie. Bo to jedne z niewielu umiejętności, z którymi automatyzacja nie będzie w stanie walczyć, a już na pewno nie nastąpi to szybko. I co należy podkreślić, będą one miały kluczowe znaczenie dla utrzymania się na rynku pracy w przyszłości. Umiejętność kreatywnego rozwiązywania problemów czy rozumienia ludzkich zachowań nie mogą zostać wyparte przez innowacje technologiczne czy techniczne.

 

Czy wiesz, że:

Coca-Cola we współpracy z Fundacją Sukcesu Pisanego Szminką, stworzyła mobilną grę edukacyjną YEP, która doskonale wpasowuje się we współczesne trendy.

• Edukuje poprzez zabawę i rozrywkę.
• Pomaga młodym ludziom poznać swoje kluczowe kompetencje i pewnym krokiem wejść na rynek pracy.
• Uczy podejmowania decyzji zarówno w obszarze życia prywatnego jak i zawodowego.

Ćwiczenia w grze oparte są na ośmiu kluczowych umiejętnościach: komunikacji, przedsiębiorczości, analityce i podejmowaniu decyzji, rozumieniu siebie, interakcji i sieci kontaktów, wyrażaniu siebie i rozwoju osobistym. W trakcie zabawy użytkownicy muszą zmierzyć się z wieloma wyzwaniami. Podjęte przez nich decyzje mają przełożenie na rozwój sytuacji.
 

Oprac.: Barbara Zabłocka – Zespół Redakcyjny PORP i Pomorskie Obserwatorium Rynku Pracy, WUP w Gdańsku