PRL-owskie święto, którego pomysłodawcą był komunistyczny premier Józef Cyrankiewicz, pierwotnie zakładało celebrowanie tego dnia "ludzi pracy" zatrudnionych m.in. w zakładach metalurgicznych. Obecnie święto to zostało nieco zapomniane, a właściwie przejęli je fani muzyki metalowej, potocznie nazywani metalowcami.
Bezsprzecznie warto jednak tego dnia docenić ludzi decydujących się pracować w zawodzie z branży metalowej, gdyż praca ta jest związana z dużym obciążeniem fizycznym, wymaga odpowiednich predyspozycji i spełnienia warunków zdrowotnych, a także kwalifikacji zawodowych i doświadczenia.
Branża metalowa – rodzaje działalności
Branża metalowa jest jedną z najbardziej dynamicznie zmieniających się branż polskiego przemysłu. Według Polskiej Klasyfikacji Działalności branża metalowa obejmuje swoim zasięgiem szeroki obszar różnorodnych grup podmiotów należących do następujących Działów:
- 24. Produkcja metali
- 25. Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń
- 28. Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych.
Rynek metalowy jest również mocno powiązany z innymi sektorami produkcyjnymi, bowiem półfabrykaty metalowe trafiają m.in. do korporacji motoryzacyjnych, transportowych, lotniczych, budowniczych czy sprzętu komputerowego.
Firmy prowadzące działalność w obrębie tej branży to przedsiębiorstwa zajmujące się m.in.:
- produkcją surówki, żelazostopów, żeliwa i stali oraz wyrobów hutniczych
- produkcją rur, przewodów, kształtowników zamkniętych i łączników ze stali
- produkcją pozostałych wyrobów ze stali poddanej wstępnej obróbce
- produkcją metali szlachetnych i innych metali nieżelaznych
- odlewnictwem metali
- produkcją metalowych elementów konstrukcyjnych
- produkcją zbiorników, cystern i pojemników metalowych (w tym: produkcją konstrukcji metalowych i metalowych elementów stolarki budowlanej)
- produkcją wytwornic pary, z wyłączeniem kotłów do centralnego ogrzewania gorącą wodą
- produkcją broni i amunicji
- kuciem, prasowaniem, wytłaczaniem i walcowaniem metali; metalurgią proszków
- obróbką metali i nakładaniem powłok na metale; obróbką mechaniczną elementów metalowych
- produkcją wyrobów nożowniczych, sztućców, narzędzi i wyrobów metalowych ogólnego przeznaczenia
- produkcją pozostałych gotowych wyrobów metalowych (w tym produkcją pojemników metalowych, łańcuchów, sprężyn, śrub)
- produkcją maszyn ogólnego przeznaczenia
- produkcją maszyn dla rolnictwa i leśnictwa
- produkcją maszyn i narzędzi mechanicznych.
Branża metalowa – liczba i wielkość podmiotów gospodarczych w województwie pomorskim
Według danych GUS w końcu grudnia 2021 r. branża metalowa (zdefiniowana jako Działy 24, 25 i 28 wg PKD) liczyła łącznie 6 871 podmiotów gospodarczych, stanowiąc 2,4% wszystkich podmiotów gospodarczych w województwie pomorskim (281 800). Największy odsetek w tej branży stanowiły podmioty z Działu 25. Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń – 90,3%.
Jeśli chodzi o wielkość podmiotów z branży metalowej, mierzoną liczbą zatrudnionych osób, to największy odsetek stanowiły przedsiębiorstwa zatrudniające od 0 do 9 pracowników - 93,7%. Bardzo rzadko można spotkać w branży metalowej duże korporacje. Okazuje się, że charakterystyczną cechą tej branży gospodarki w regionie jest znaczne rozproszenie niewielkich i mocno wyspecjalizowanych podmiotów. W Polsce sektor metalowy opiera się głównie na kapitale zagranicznym, na co niewątpliwie ma wpływ potrzeba wykorzystywania właściwych technologii, których u nas brakuje[1].
Wykres 1. Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON z branży metalowej w województwie pomorskim wg wielkości zatrudnienia stan na 31.12.2021 r.
Źródło: Kwartalna informacja o podmiotach gospodarki narodowej w rejestrze REGON rok 2021
Transkrypcja danych do Wykresu 1 Podmioty gospodarki narodowej wg wielkości zatrudnienia (PDF, 92 KB)
Wykres 2. Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON z branży metalowej w województwie pomorskim wg działu PKD stan na 31.12.2021 r.
Źródło: Kwartalna informacja o podmiotach gospodarki narodowej w rejestrze REGON rok 2021
Transkrypcja danych do Wykresu 2 Podmioty gospodarki narodowej wg działów PKD (PDF, 93 KB)
Pracownicy branży metalowej
W branży metalowej według stanu na koniec grudnia 2021 r. było zatrudnionych 27 332 osób, co stanowiło 17,3% wszystkich pracujących w sektorze przemysłu w województwie pomorskim. Największy odsetek osób pracujących w branży metalowej stanowili pracujący w przedsiębiorstwach z Działu 25. Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń – 69,9%.
Wykres 3. Pracujący w wybranych działach sektora przemysłu w województwie pomorskim, stan w dniu 31.12.2021 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Biuletyn statystyczny województwa pomorskiego – IV kwartał 2021 r., Urząd Statystyczny w Gdańsku
Transkrypcja danych do Wykresu 3 Pracujący w wybranych działach sektora przemysłu (PDF, 91 KB)
Zawody w branży metalowej
Oferty pracy w branży obróbki metalu obejmują zadania z zakresu obróbki skrawaniem, jak np. frezowanie, gwintowanie, wiercenie i szlifowanie, a także spawanie, obróbkę laserową, lutowanie, kucie czy odlewanie. W branży metalowej istnieje duże zapotrzebowanie na pracowników z odpowiednim wykształceniem technicznym.
Barometr zawodów 2022 wskazuje, że w 7 powiatach województwa pomorskiego występuje deficyt pracowników przetwórstwa metali.
Mapa 1. Prognoza zapotrzebowania na pracowników przetwórstwa metali w województwie pomorskim w 2022 roku
Źródło: opracowanie na podstawie barometrzawodow.pl
[1] Patrz: Charakterystyka branży metalowej, www.branzametalowa.pl
Oprac.: Wydział Pomorskiego Obserwatorium Rynku Pracy, WUP w Gdańsku