Październik jest miesiącem, w którym swoje pierwsze kroki na uczelniach stawiają nowi studenci, rozpoczynający kolejny etap edukacji. Dla wielu z nich, wybór odpowiedniego kierunku studiów to nie lada wyzwanie. Posiadanie wykształcenia wyższego, bez wątpienia umożliwia znalezienie satysfakcjonującej i zgodnej z naszymi preferencjami pracy, dlatego też warto zasięgnąć niezbędnej wiedzy, na temat tego, jakie losy spotkały absolwentów studiów, kierunku który aktualnie studiujesz.

Często wybór odpowiedniego kierunku determinuje poziom wynagrodzenia, jaki można otrzymać podejmując pracę na danym stanowisku, posiadając dyplom uczelni wyższej. Z pomocą mogą przyjść dane zagregowane w Ogólnopolskim Systemie Monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów Szkół Wyższych (ELA), który zawiera dane z ZUS-u oraz systemu POL-on (informacji o szkolnictwie wyższym i nauce). Informacje widoczne w systemie w przejrzysty i rzeczywisty sposób przedstawiają kierunki kształcenia na konkretnych uczelniach za pomocą rankingów uwzględniając poziomu wynagrodzenia w pierwszym roku po uzyskaniu dyplomu. Natomiast warto podkreślić, że system nie uwzględnia, tego czy absolwent pracuje w zawodzie tożsamym z posiadanym wykształceniem. Jest to bardzo ważny aspekt, który jednoznacznie wpływa na ocenę tego,  na ile wybór konkretnego kierunku kształcenia oddziałuje na realną wysokość wynagrodzenia. Ponadto nie uwzględniony jest również wymiar etatu oraz liczba godzin w ramach umowy zlecenia, a jedynie ostateczny poziom dochodu. Dodatkowo należy podkreślić i na co zwracają szczególną uwagę twórcy systemu, że sytuacja zawodowa absolwentów rozpatrywanego kierunku zależy od aktualnej kondycji lokalnego rynku pracy, a poziom wynagrodzenia ulega ciągłym zmianom.

Politechnika Gdańska na czele rankingów pod względem poziomu wynagrodzeń absolwentów kierunku informatyka

Z danych za 2021 r. dla województwa pomorskiego wynika, że pod względem przeciętnego poziomu wynagrodzenia brutto – tzn. mediana średnich miesięcznych zarobków ze wszystkich źródeł w pierwszym roku po dyplomie (mediana – to wartość, która dzieli absolwentów na dwie części, połowa z nich zarabia więcej niż wynosi mediana, a połowa uzyskuje zarobki mniejsze niż mediana) dla studiów II stopnia (magisterskich) i jednolitych magisterskich, najlepiej zarabiającą grupą absolwentów są informatycy. Warto zaznaczyć, że w analizowanym rankingu wynagrodzeń informatyka uplasowała się na podium. A miesięczne zarobki absolwentów informatyki Politechniki Gdańskiej przekraczają 10 tysięcy zł miesięcznie i znacząco odbiegają od pozostałych płac absolwentów studiów wyższych. Najlepiej opłacalnym kierunkiem (tj. kierunek studiów po którym absolwenci w pierwszym roku po uzyskaniu dyplomu otrzymali wysokie wynagrodzenie) jest informatyka w systemie studiów niestacjonarnych na Politechnice Gdańskiej, mediana miesięcznych zarobków brutto w pierwszym roku po uzyskaniu dyplomu wyniosła 14 721,31 zł. Ponadto wynagrodzenie otrzymane przez absolwentów informatyki uplasowało się na 5. pozycji w ogólnopolskim zestawieniu. Wyższe płace niż absolwenci informatyki Politechniki Gdańskiej, uzyskali absolwenci Executive Master of Business Administration (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) – 20 803,37 zł, Informatyki stosowanej (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie) – 16 517,93 zł, Informatyki (Uniwersytet Wrocławski) – 15 494,98 zł, a także informatyki stosowanej (Politechnika Warszawska) – 15 437,66 zł.

Nieco niżej w rankingu województwa pomorskiego uplasowała się informatyka w systemie studiów stacjonarnych również na Politechnice Gdańskiej z wynagrodzeniem 11 830,69 zł, zaś na 3-cim miejscu widnieje w systemie studiów niestacjonarnych na Uniwersytecie Gdańskim – 9 064,77 zł.  Kolejne, najlepiej opłacalne kierunki studiów przedstawia poniższa tabela, w której poza podium znalazło się pielęgniarstwo po Powiślańskiej Szkole Wyższej  – z wynagrodzeniem 7 674,99 zł, nieco niżej automatyka, robotyka i systemy sterowania po Politechnice Gdańskiej – z płacą 7 483,39 zł i oceanotechnika również po Politechnice Gdańskiej – z zarobkami 7 120,59 zł.

Tabela 1. Kierunki kształcenia z najwyższym poziomem wynagrodzeń w pierwszym roku po uzyskania dyplomu

Transkrypacja danych do Tabela 1. Kierunki kształcenia z najwyższym poziomem wynagrodzeń w pierwszym roku po uzyskaniu dyplomu

Przy czym, należy podkreślić, że pod względem poziomu wynagrodzenia dominują studia realizowane w systemie niestacjonarnym (7 z 10 pozycji). Wynagrodzenia absolwentów studiów niestacjonarnych mogą być wyższe, ponieważ w trybie niestacjonarnym częściej kształcą się osoby pracujące, posiadające doświadczenie zawodowe. Dlatego też w każdej dziedzinie nauki istotnym elementem jest posiadane doświadczenie zawodowe absolwenta.

Zobrazowanie sytuacji absolwentów na rynku pracy było możliwe dzięki rejestrom Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ale należy zaznaczyć, że wśród absolwentów może wystąpić grupa osób, która nie będzie ujęta w tych rejestrach. A przyczyną tego stanu jest to, iż na konta ZUS tych osób nie wpłynęła dotąd żadna składka z jakiegokolwiek tytułu, jednak nie oznacza to, brak podjętego zatrudnienia. W zbiorach ZUS nie są rejestrowane umowy o dzieło oraz umowy zlecenia podpisywane ze studentami, umowy zawierane za granicą oraz praca bez formalnej umowy. Ponadto na podstawie informacji z ZUS nie da się ustalić wysokości płac tzw. osób samozatrudnionych, ponieważ wysokość odprowadzanych przez te osoby składek jest niezależna od dochodów firmy. Informacje o dochodach z działalności gospodarczej gromadzone są w rejestrach urzędów skarbowych. Ponadto w rejestrach ZUS nie znajdą się osoby ubezpieczone w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). Rozróżnienie tych wszystkich przypadków na podstawie dostępnych danych jest niemożliwe. Ponadto w trosce o ochronę danych osobowych przyjęto zasady ograniczające prezentację wyników dla zbyt małych zbiorowości. Dlatego też nie we wszystkich przypadkach można znaleźć wynagrodzenie absolwentów z uwzględnieniem posiadanego doświadczenia.

Analizując poziom wynagrodzenia pod kątem posiadanego doświadczenia zawodowego absolwentów informatyki Politechniki Gdańskiej (studia stacjonarne,  II stopnia – 2-ga pozycja w rankingu powyżej), ogólny poziom wynagrodzenia brutto wyniósł – 11 830,69 zł, zaś wynagrodzenie absolwentów bez doświadczenia osiągnęło poziom  7 200,58 zł, niemniej jednak zdecydowanie wyższe płace uzyskali  absolwenci posiadający doświadczanie zawodowe – 12 848,28 zł. Analogiczna sytuacja dotyczy pielęgniarstwa na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym (studia stacjonarne, II stopnia – 8-ma pozycja w rankingu) ogólny poziom wynagrodzenia wyniósł 7 035,14 zł, natomiast płaca absolwentów bez  doświadczenia wyniosła 4 755,04 zł, zaś z doświadczeniem zawodowym 7 412,51 zł.

Jednocześnie należy pamiętać, że w przypadku niektórych profesji, wyższe wynagrodzenie jest oferowane nie tylko w toku nabywanego doświadczenia zawodowego, ale także zdobywanych kolejnych etapów czy stopni kariery zawodowej. Dobrym przykładem może być architektura, w przypadku której niezbędne jest zdobycie uprawnień, co oznacza dodatkowy rok pracy przy sporządzaniu projektów i rok na budowie, a także prawo, gdyż większe zarobki mogą otrzymać osoby, które po studiach podejmą aplikacje prawnicze, co z reguły trwa trzy lata, po czym zdadzą egzamin i uzyskają uprawnienia adwokata, radcy prawnego itp. Podobna sytuacja dotyczy zawodów medycznych, w przypadku lekarza musi on odbyć staż, zdać Lekarski Egzamin Końcowy (LEK), a potem rozpocząć rezydenturę, czyli szkolenie już z określonej specjalizacji, gdzie pensje odgórnie określa minister zdrowia.

Czas poszukiwania pracy etatowej

Biorąc po uwagę czas poszukiwania pracy etatowej przez absolwentów studiów wyższych II stopnia i jednolitych-magisterskich bez uwzględnienia posiadania doświadczenia zawodowego, to najkrótszym czasem wyróżniały się niżej wskazane kierunki kształcenia (0 miesięcy):

• Administracja (Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna),
• Zarządzanie i inżynieria produkcji (Gdańska Szkoła Wyższa z siedzibą w Gdańsku)
• Elektronika i telekomunikacja (Uniwersytet Morski w Gdyni),
• Elektrotechnika (Politechnika Gdańska),
• Informatyka (Politechnika Gdańska),
• Prawo w administracji i gospodarce (Uniwersytet Gdański),
• Towaroznawstwo (Uniwersytet Morski w Gdyni),
• Finanse i rachunkowość (Sopocka Szkoła Wyższa z siedzibą w Sopocie).

Natomiast najwięcej czasu na znalezienie pracy potrzebowali absolwenci architektury po Politechnice Gdańskiej – 6,43 miesiąca, mechaniki i budowy maszyn po Uniwersytecie Morskim  w Gdyni – 6,17 miesiąca oraz intermediów po Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku – 5,25 miesiąca. Kolejne kierunki wraz z czasem potrzebnym na znalezienie pracy etatowej przedstawiono na poniższym wykresie.

Wykres 1.  Kierunki z najdłuższym czasem poszukiwania pracy etatowej

Transkrypcja danych do Wykres 1. Kierunki z najdłuższym czasem poszukiwania pracy etatowej

Biorąc pod uwagę 10 kierunków kształcenia z najdłuższym czasem przeznaczonym na poszukiwanie pracy to wszystkie analizowane kierunki odnoszą się do studiów pobieranych w trybie stacjonarnym.

Sprawdź również jak wyglądają rankingi wynagrodzeń w podziale na dziedziny kształcenia

• Nauki humanistyczne
• Nauki inżynieryjno-techniczne
• Nauki medyczne i o zdrowiu
• Nauki ścisłe i przyrodnicze
• Nauki społeczne
• Sztuka

Dalsza część rankingów dostępna jest na stronie internetowej Ogólnopolskiego Systemu Monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów Szkół Wyższych. System umożliwia własnoręczne stworzenie rankingów kierunków uwzględniając parametry takie jak: formę studiów, poziom studiów, posiadane doświadczenie zawodowe (bądź brak doświadczenia) oraz województwo.

Źródło: Ogólnopolski System Monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów Szkół Wyższych https://ela.nauka.gov.pl/pl
Opracowała: Dorota Gabryelczyk, Wydział Współpracy i Analiz, Zespół Pomorskiego Obserwatorium Rynku Pracy, WUP w Gdańsku