Z artykułu dowiesz się:

1. Jak w prosty sposób legalnie zatrudnić obywateli Ukrainy?
2. Ile powiadomień o powierzeniu pracy obywatelom Ukrainy złożyli pracodawcy do urzędów pracy województwa pomorskiego?
3. Czy liczba powiadomień o powierzeniu pracy jest tożsama z liczbą obywateli Ukrainy, którzy podjęli pracę na podstawie tej procedury?
4. Co było przyczyną obserwowanego wzrostu liczby powiadomień w styczniu 2023 r.?      

 

Z uwagi na działania zbrojne toczące się na terytorium Ukrainy i masową ucieczkę obywateli z terenów poddanych inwazji rosyjskiej, wprowadzono Ustawę z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, na podstawie której od 15 marca 2022 r. obywatele Ukrainy mogą – w oparciu o uproszczoną procedurę – legalnie podjąć pracę w Polsce.

Przepisy specustawy pozwalają pracodawcom zatrudnić obywateli Ukrainy na podstawie powiadomienia o powierzeniu pracy – musi ono zostać złożone przez pracodawcę lub jego pełnomocnika do powiatowego urzędu pracy właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu w terminie do 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy.

W procedurze konieczne jest wypełnienie formularza na portalu praca.gov.pl, do którego prowadzi niżej wskazany link:
Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy

Procedura ta jest bezpłatna i nie wymaga akceptacji ze strony urzędu ani osobistego stawiennictwa w jego siedzibie, a także nie podlega weryfikacji.

Od początku wejścia w życie omawianej procedury, wielu pracodawców wykazało zainteresowanie tą formą nawiązania współpracy, co spowodowało, że stała się ona najczęściej wybieraną formą legalizacji zatrudnienia.

 

Wykres 1. Liczba powiadomień złożonych przez pracodawców w urzędach pracy województwa pomorskiego w okresie od 15 marca 2022 r. do 28 lutego 2023 r.

  

 

 

 

 

 

 

 

 

Transkrypcja danych do: Wykres 1. Liczba powiadomień złożonych przez pracodawców w urzędach pracy województwa pomorskiego w okresie od 15 marca 2022 r. do 28 lutego 2023 r. (PDF; 113 KB) 

W analizowanym okresie liczba złożonych powiadomień oscylowała w przedziale 5,7 tys. – 9,1 tys., z wyjątkiem skróconego czasowo okresu 15–31 marca 2022 r., kiedy zanotowano 1,9 tys. powiadomień. Od momentu uruchomienia procedury, czyli w okresie od 15 marca 2022 r. do 28 lutego 2023 r., pracodawcy zgłosili łącznie 76,3 tys. powiadomień. W związku z tym, że odnotowano przypadki wielokrotnego przesyłania powiadomień dotyczących tego samego obywatela Ukrainy łączna liczba zatrudnionych w procedurze obywateli tego kraju wyniosła 63,3 tys.  

Analizując liczbę złożonych powiadomień w ujęciu przestrzennym, wyraźnie widać na zaprezentowanej poniżej mapie, że najwięcej powiadomień złożyli pracodawcy w Gdańskim Urzędzie Pracy – ponad 54% ogółu powiadomień w województwie pomorskim. Na kolejnych miejscach pod względem liczby powiadomień uplasował się Powiatowy Urząd Pracy w Gdyni (12% ogółu) i Powiatowy Urząd Pracy w Słupsku (8% ogółu). Najmniej powiadomień odnotowano wśród pracodawców z powiatów usytuowanych przy wschodniej granicy województwa.

Mapa 1. Liczba złożonych powiadomień w podziale na powiatowe urzędy pracy województwa pomorskiego w okresie od 15 marca 2022 r. do 28 lutego 2023 r.

                                                             

Transkrypcja danych: Mapa 1. Liczba złożonych powiadomień w podziale na powiatowe urzędy pracy województwa pomorskiego w okresie od 15 marca 2022 r. do 28 lutego 2023 r. (PDF; 107 KB)

Uwzględniając zawód, w odniesieniu do którego pracodawcy składali powiadomienia, to najczęściej był to:

• robotnik magazynowy (10% ogółu),
• pracownik wykonujący prace proste (7%),
• robotnik wykonujący prace proste w przemyśle (7%),
• pakowacz ręczny (5%),
• magazynier (4%),
• pomoc kuchenna (3%),
• pomoc i sprzątaczka biurowa, hotelowa i podobne (3%),
• monter podzespołów i zespołów elektronicznych (3%),
• pomocniczy robotnik przemysłowy (3%).

Biorąc pod uwagę rodzaj prowadzonej działalności przez pracodawców, największa liczba powiadomień dotyczyła:

• działalności agencji pracy tymczasowej (15% wszystkich powiadomień),
• magazynowania i przechowywania pozostałych towarów (6%),
• działalności związanej z pakowaniem (5%),
• restauracji i innych placówek gastronomicznych (5%),
• przetwarzania i konserwowania ryb, skorupiaków i mięczaków (4%),
• pozostałej działalności usługowej (3%).

Jeśli chodzi o rodzaje zawartych umów, to blisko 75% wszystkich powiadomień dotyczyło umów zlecenie/umów o świadczenie usług, 16% umów o pracę na czas określony oraz 4% umów o pracę na okres próbny. Uwzględniając płeć zatrudnionych osób, 66% wszystkich powiadomień zostało złożonych w odniesieniu do kobiet. Natomiast odnosząc się do wieku zatrudnionych obywateli Ukrainy, najwięcej osób należało do grup wiekowych: 35-44 lata (26% ogółu), 25-34 lat (25%), a także 18-24 (24%).

Analiza szeregu czasowego w poszczególnych miesiącach funkcjonowania omawianej procedury legalizacji zatrudnienia wskazuje na największe różnice na przełomie roku, gdzie zaobserwowano skokowe wychylenie liczby złożonych powiadomień – w grudniu 2022 r. odnotowano najniższą liczbę powiadomień, a w styczeń 2023 r. najwyższą. Liczba powiadomień w grudniu 2022 r. może wynikać z decyzji pracodawców o nienawiązywaniu współpracy z nowymi pracownikami w związku z kończącym się rokiem rozliczeniowym - okres ten co do zasady nie sprzyja nowym rekrutacjom. Natomiast wysoka liczba złożonych powiadomień w styczniu 2023 r. może być powiązana z faktem, iż od 1 stycznia 2023 r. wzrosła stawka minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalna stawka godzinowa, co skutkowało koniecznością zawarcia nowych umów – niezbędne było złożenie kolejnego powiadomienia o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy. Zgodnie z procedurą nowe powiadomienie należy złożyć również w przypadku zmiany stanowiska pracy, liczby godzin pracy bądź wymiaru czasu pracy.

Skupiając się na danych ze stycznia 2023 r. warto podkreślić, że około 60% cudzoziemców we wcześniejszych miesiącach nie podejmowało zatrudnienia na podstawie powiadomień, a pozostałe 40% odnosi się do powiadomień, dotyczących tych samych obywateli Ukrainy.  Należy zatem podkreślić, że znaczna część pracodawców została prawnie zobligowana do ponownego złożenia powiadomienia względem wcześniej zatrudnianych pracowników z powodu zmiany istotnych warunków zatrudnienia. Ponadto, zaobserwowano, że pracodawcy  praktykują w przypadku obywateli Ukrainy krótkookresowe formy współpracy (nawet okresy tygodniowe), co skutkuje składaniem kolejnych powiadomień względem tych samych współpracowników. Być może przyczyną tego zjawiska są krótkoterminowe plany przedsiębiorstw powiązane z aktualną liczbą realizowanych zleceń/kontraktów, co przekłada się z kolei na bieżące zapotrzebowanie pracodawców na siłę roboczą i pozwala efektywnie reagować na aktualne potrzeby kadrowe.

Biorąc pod uwagę grupy pracodawców, którzy w styczniu 2023 r. złożyli najwięcej powiadomień, to w zdecydowanej większości powiadomienia dotyczyły agencji zatrudnienia –siedem pierwszych pozycji zajęły przedsiębiorstwa prowadzące tego typu działalność gospodarczą. Kolejne w rankingu firmy również potwierdziły popularność omawianej procedury, co znalazło swoje odzwierciedlenie niemalże w każdym przypadku porównując liczbę złożonych powiadomień w styczniu 2023 r. w relacji do grudnia 2022 r.

 

Opracował: Wydział Współpracy i Analiz, Zespół Pomorskiego Obserwatorium Rynku Pracy, WUP w Gdańsku
Źródło: System Analityczno-Raportowy CeSAR, dostęp z dnia 22.03.2023 r.